سرطان کیسه صفرا سرطانی است که از کیسه صفرا آغاز می‌شود. کیسه صفرا ارگانی کوچک و گلابی شکل در سمت راست شکم و درست زیر کبد می‌باشد. کیسه صفرا، صفرا را که مایعی گوارشی‌ست ذخیره می‌کند. این مایع توسط کبد تولید می‌شود. سرطان کیسه صفرا شایع نیست اما اگر به موقع و در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس درمان آن بسیار بالا می‌رود. اما در بیشتر افراد در مراحل انتهایی تشخیص داده می‌شود و اغلب پروگنوز بدی دارد.
سرطان کیسه صفرا چون که اغلب علائم خاصی ندارد، به سختی تشخیص داده می‌شود. همچنین ماهیت پنهان کیسه صفرا باعث می‌شود تا سرطان بدون این که تشخیص داده شود، به راحتی رشد کند.
علائم
علائم سرطان کیسه صفرا ممکن است موارد زیر را شامل شود:
- درد شکم، به خصوص در سمت بالا و راست شکم
- تب
- نفخ شکم
- کاهش ناخواسته‌ی وزن
- تهوع
- زردی پوست و قسمت سفید چشم
در صورت تجربه‌ی هر یک از علائم بالا، در صورتی که باعث نگرانی‌تان شود، باید به پزشک مراجعه کنید.
علل
علت دقیق سرطان کیسه صفرا مشخص نیست. سرطان کیسه صفرا زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های کیسه صفرا در ماده‌ی ژنتیک خود(DNA) دچار جهش شوند. این جهش‌ها باعث رشد خارج از کنترل و افزایش طول عمر سلول‌ها می‌شود. تجمع سلول‌ها باعث ایجاد تومور می‌شود که می‌تواند خارج از کیسه صفرا نیز رشد کرده و به سایر قسمت‌های دبن نیز گسترش یابد.
اغلب سرطان‌های کیسه صفرا از سلول‌های گرانولار که سطح داخلی کیسه صفرا را تشکیل می‌دهند، آغاز می‌شود. آغاز سرطان از این نوع سلول‌ها را آدنوکارسینوما می‌گویند. این اصطلاح به دلیل نحوه‌ی تظاهر سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ، در نظر گرفته می‌شود.
ریسک فاکتورها
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا را بالا ببرند شامل:
- جنسیت: سرطان کیسه صفرا در زنان رایج‌تر است.
- سن: با افزایش سن، ریسک سرطان کیسه صفرا نیز بالا می‌رود.
- سابقه سنگ کیسه صفرا: سرطان کیسه صفرا در افرادی که در گدشته سنگ کیسه صفرا داشته‌اند، بسیار رایج است. با این وجود، سرطان کیسه صفرا در این افراد نیز به ندرت رخ می‌دهد.
- سایر بیماری‌های کیسه صفرا: سایر شرایطی که می‌توانند ریسک سرطان کیسه صفرا را بالا ببرند شامل پولیپ کیسه صفرا و عفونت مزمن کیسه صفرا می‌باشد.
تشخیص
تست‌ها و آزمایشاتی برای تشخیص سرطان کیسه صفرا استفاده می‌شوند که شامل:
- تست خون: این تست برای ارزیابی عملکرد کبدی‌ست که ممکن است به پزشک برای تعیین علت علائم بالینی کمک کند.
- پروسههایی برای عکسبرداری از کیسه صفرا: پروسههایی که می‌توان از کیسه صفرا عکسبرداری کرد شامل: Endoscopic retrograde cholangiopancreatography(ERCP) و سی تی و ام آر آی می‌شود.
تعیین گستردگی سرطان کیسه صفرا
زمانی که پزشک تشخیص سرطان کیسه صفرا را داد، به دنبال یافتن گستردگی و استیج بیماری خواهد بود.. استیج سرطان کیسه صفرا به تعیین پیش آگهی و انتخاب روش درمانی کمک می‌کند.
تست و پروسههایی که برای تشخیص استیج سرطان کیسه صفرا استفاده می‌شود شامل:
- جراحی تشخیصی: ممکن است پزشک برای بررسی نشانه‌های گسترش سرطان کیسه صفرا، جراحی شکم را توصیه کند. در این پروسه که لاپاراسکوپی نامیده می‌شود، پزشک با ایجاد برشی کوچک، دوربین ریزی را وارد شکم می‌کند. این دوربین به جراح اجازه‌ی معاینه‌ی ارگان‌های اطراف کیسه صفرا را برای وجود نشانه‌های گسترش سرطان می‌دهد.
- آزمایشاتی برای معاینه‌ی مجرای صفراوی: پزشک ممکن است پروسههایی را برای تزریق ماده‌ی حاجب به مجرای صفراوی پیشنهاد کند. در ادامه با عکس برداری، محل عبور ماده‌ی حاجب را ثبت می‌کنند. این تست‌ها می‌تواند انسداد مجرای صفراوی را نشان دهد. این تست‌ها ممکن است شامل این موارد شود: endoscopic retrograde cholangiopancreatography, magnetic resonance cholangiography, percutaneous transhepatic cholangiography
- تست‌های عکسبرداری اضافه: بسیاری از افراد ممکن است تحت اسکن‌های متعددی قرار بگیرند تا گسترده بودن یا لوکالیزه بودن سرطان را تعیین کنند. این که از کدام اسکن‌ها استفاده شود به وضعیت شما بستگی دارد. اسکن‌های رایج شامل سی تی اسکن از شکم و قفسه‌ی سینه، سونوگرافی و ام آر آی از کبد می‌شود.
مراحل سرطان کیسه صفرا
استیج‌های سرطان کیسه صفرا شامل:
- مرحله یک: در این مرحله، سرطان کیسه صفرا به لایه‌های داخلی کیسه صفرا محدود می‌شود.
- مرحله دو: در این مرحله، سرطان رشد کرده و لایه‌ی خارجی کیسه صفرا را فراگرفته است.
- مرحله سه: در این مرحله، سرطان کیسه صفرا رشد کرده تا یک یا تعداد بیشتری از ارگان‌های نزدیک کیسه صفرا را درگیر کند؛ مانند کبد، زوده‌ی کوچک یا معده. سرطان کیسه صفرا ممکن است تا نزدیکی غدد لنفاوی گسترش یافته باشد.
- مرحله چهار: آخرین مرحله سرطان کیسه صفرا شامل تومورهای بزرگ است که ارگان‌های متعددی را درگیر می‌کند و تومورهایی با اندازه‌های مختلف که تا مناطق دوری از بدن گسترش یافته‌اند.
درمان
روش درمانی سرطان کیسه صفرا به استیج سرطان شما، سلامت کلی و اولویت‌هایتان بستگی خواهد داشت. هدف ابتدایی از درمان، خروج سرطان کیسه صفرا است. اما زمانی که ممکن نباشد، روش‌های دیگر برای کنترل گسترش بیماری ممکن است کمک کننده باشد و تا حد ممکن شما را آسوده نگهدارد.
جراحی برای مراحل ابتدایی سرطان کیسه صفرا
در صورتی که سرطان استیج یک داشته باشید، ممکن است جراحی بتواند یکی از گزینه‌ها باشد:
- جراحی برای خروج کیسه صفرا: زمانی که سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه تشخیص داده شد، می‌توان با جراحی خروج کیسه صفرا، درمان کرد.(کوله کیستکتومی)
- جراحی خروج کیسه صفرا و بخشی از کبد: سرطان کیسه صفرا که به کیسه صفرا محدود نبوده تا کبد پیش رفته، گاهی با جراحی برای خروج کیسه صفرا و بخشی از کبد و مجرای صفراوی اطراف کیسه صفرا، درمان می‌شود.
واضح نیست که آیا می‌توان با درمان‌های بیشتر، بعد از جراحی موفقیت آمیز شانس عود مجدد سرطان کیسه صفرا را کاهش داد. در بعضی موارد پزشک ممکن است شیمی درمانی، رادیوتراپی یا ترکیبی از هر دو را بعد از جراحی پیشنهاد کند. درباره‌ی فواید بالقوه و ریسک‌ها درمان‌های اضافه با پزشک خود مشورت کنید تا تعیین کنید که چه چیزی برایتان بهتر است.
درمان برای مراحل انتهایی سرطان کیسه صفرا
با جراحی نمی‌توان سرطان کیسه صفرا پیشرفته را درمان کرد. در عوض، پزشکان از سایر روش‌های درمانی برای برطرف کردن علائم بیماری و فراهم کردن آرامش برای بیمار استفاده می‌کنند. این روش‌ها شامل:
- شیمی درمانی: شیمی درمانی نوعی دارو درمانی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند.
- پرتودرمانی: پرتوها از اشعه‌هایی با قدرت بالا مانند اشعه‌ی ایکس و پروتون‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند.
- کارآزمایی بالینی: کارآزماییی بالینی مطالعاتی هستند که از آزمایشات تجربی یا داروهای جدید برای درمان سرطان کیسه صفرا استفاده می‌کنند. با پزشک خود درباره‌ی این که شما واجد شرایط برای شرکت در کارآزمایی بالینی هستید، صحبت کنید.
پروسههایی برای برطرف کردن انسداد مجرای صفراوی
سرطان کیسه صفرای پیشرفته می‌تواند باعث انسداد در مجرای کیسه صفرا شود و عوارض بیشتری بوجود آورد. پروسههایی برای برطرف کردن انسداد ممکن است کمک کننده باشد. برای مثال جراح می‌تواند با قرار دادن یک لوله‌ی فلزی توخالی(استنت) در مجرا، آن را باز نگه دارد یا با تغییر دادن مسیر مجرای صفراوی در اطراف انسداد عمل کند.(بای پس صفراوی)
کار آزمایی بالینی
مطالعات صورت گرفته در Mayo Clinical(از معتبرترین مراکز دانشگاهی آمریکا) را جستجو کنید که روش‌های درمانی و مداخلات جدید و تست‌هایی برای پیشگیری، تشخیص، درمان و کنترل این بیماری انجام داده‌اند.
این که شما یک بیماری تهدید کننده‌ی زندگی داشته باشید و به دنبال یادگیری آن باشید می‌تواند بسیار غمگین باشد. مواجه شدن با تشخیص نیز خصوصا می‌تواند سخت باشد زیرا بیماری اغلب پیش آگهی بدی دارد. بعضی از روش‌ها برای یادگیری چگونگی مواجهه با سرطان کیسه صفرا شامل:
- درباره‌ی سرطان کیسه صفرا سوال کنید: سوالاتی که درباره‌ی سرطانتان دارید را بنویسید. در جلسه‌ی بعد این سوالات را بپرسید. همچینین می‌توانید از پزشکتان بخواهید تا منابع معتبر برای کسب اطلاعات بیشتر معرفی کند. دانستن اطلاعاتی درباره‌ی سرطان کیسه صفرا و روش‌های درمانی آن ممکن در هنگام تصمیم گیری برای درمان، احساس راحت تری در شما ایجاد کند.
- با دوستان و آشنایانتان در ارتباط باشید: تشخیص سرطان در شما می‌تواند برای دوستان و آشنایانتان نیز پر استرس باشد. تلاش کنید تا آنها را وارد زندگیتان کنید. دوستان و خانواده ممکن است درباره‌ی این که آیا می‌توانند کاری برایتان انجام دهند، سوال کنند. درباره‌ی چیزهایی که ممکن است نیاز به کمک داشته باشید، فکر کنید؛ مثلا مراقبت کردن از خانه هنگامی که در بیمارستان هستید یا فقط حضورشان در خانه برای صحبت کردن. ممکن است احساس بهتری با حمایت گروهی دوستان و اشنایان داشته باشید.
- یافتن کسی برای صحبت کردن: با کسی که تجربه‌ی مقابله با بیماری تهدید کننده زندگی داشت، صحبت کنید. با یک مشاور یا روحانی یا گروه حمایتی متشکل از بیماران سرطانی مشورت کنید.
- خواسته‌های پزشکی خود را بنویسید: اقداماتی برای این که مطمئن شوید این خواسته مورد توجه قرار میگیرند، انجام دهید.
