درباره ی انواع روش‌های موجود برای لاغری و کاهش وزن چه می‌دانید؟ آیا این روش‌ها برای شما مناسب هستند؟
امروزه چاقی به یکی از بزرگترین مشکلات حوزه‌ی سلامت در جوامع مختلف تبدیل شده‌است. به طوریکه کمتر کسی را می‌توان یافت که دربرهه‌ای از زمان به اعمال رژیم‌های غذایی و ورزش‌های مختلف نپرداخته‌باشد. اما متاسفانه این روش‌ها اثرگذاری یکسانی برای همه‌ی افراد نداشته و روز‌به‌روز بر چاقی عده‌ای از آن‌ها افزوده‌می‌شود. در همین‌راستا، پزشکان در سراسر دنیا اقدام به طراحی روش‌های گوناگون جراحی برای این گروه کرده‌اند که انجام آن برای همگان توصیه نمی‌شود.
چه افرادی کاندیدهای مناسب برای این‌نوع از جراحی‌ها هستند؟
- افرادی با شاخص توده‌ی بدنی (BMI) بیش از ۴۰. این مقدار، معادل ۱۰۰ پوند یا ۴۵ کیلوگرم اضافه‌وزن در آقایان و ۸۰ پوند یا ۳۵ کیلوگرم اضافه‌وزن در خانم‌ها می‌باشد.
- افرادی با BMI کمتر (بین ۳۵ تا ۴۰) که به‌علت مشکلات سلامتی جدی نظیر بیماری‌های قلبی، دیابت نوع ۲، بی‌خوابی شدید یا کلسترول بالا نمی‌توانند از سایر روش‌های لاغری استفاده‌کنند.
- افرادی که نتیجه‌ی موفقیت‌آمیزی از سایر روش‌های لاغری مشاهده نکرده‌اند.
با انواع روش‌های لاغری مبتنی بر دستگاه و جراحی آشنا شوید.
پروسه‌های انجام‌شده برای لاغری به دو دسته‌ی کلی روش‌های موضعی و جراحی‌های کاهش وزن (Bariatric surgery) تقسیم می‌شوند که هر یک دارای انواع گوناگونی هستند.
الف) روش‌های موضعی
پزشکان از این دسته، برای سوزاندن چربی‌ها در نواحی خاصی از بدن که محل ذخیره‌ی آن هستند مانند: اطراف شکم و ران استفاده می‌کنند و به دو صورت تهاجمی و غیرتهاجمی صورت می‌گیرند:
۱- فرآیندهای غیرتهاجمی: طی این اعمال، هیچ‌گونه دستگاهی وارد بدن نشده و صرفا ازطریق متدهایی مانند ماساژ و ماالش روی پوست باعث لاغری می‌شوند. برای مثال:
- کرایولیپولیز (Fat Freeze): این روش غیرتهاجمی مبتنی‌بر ازبین‌بردن سلول‌های چربی بااستفاده‌از کاهش دمای کنترل‌شده تا میزان ۵+ الی ۵- درجه‌ی سانتی‌گراد و بدون آسیب‌رساندن به بافت پوست بالای آن می‌باشد. به علت محدودبودن تعداد دفعات استفاده‌شده از این دستگاه تا کنون، اطلاعات زیادی پیرامون مکانیسم و مدت‌زمان اثربخشی آن وجود ندارد؛ اما عوارض جانبی شامل کبودی، بی‌حسی و قرمزی تابه‌حال مشاهده‌شده‌است که به‌طور متوسط بعد از گذشت ۱ ماه بهبود می‌یابند.
مقاله‌ی مرتبط: آشنایی با خطرات کرایولیپولیز برای حذف چربی‌ها
۲- فرآیندهای تهاجمی: به‌صورت جراحی اعمال می‌شوند و طی آن‌ها پراپ یا میله‌ای وارد بدن شده و پس‌از لیز‌کردن چربی‌ها خارج می‌شود و به سه صورت انجام می‌شوند:
- لیپوساکشن: این نوع از جراحی شامل تکه‌تکه‌کردن چربی زیرپوستی و سپس خارج‌کردن آن به‌وسیله‌ی کانولای (میله‌ای کوچک حاوی سوراخ‌های فراوان) متصل به پمپ تخلیه است که قدرت خارج‌کردن حداکثر ۷kg چربی در هربار استفاده را دارد و برای سوزاندن چربی‌های موضعی که با رژیم‌درمانی و ورزش ازبین نمی‌روند استفاده می‌شود. این روش قدیمی به دلیل معایبی ازجمله شل‌شدن پوست بیمار، درد بعد از جراحی، و نیز نیاز حتمی به اتاق عمل استریل، در حال منسوخ‌شدن است. لازم به ذکر است در این روش، علاوه بر چربی، خون و آب میان‌بافتی نیز همراه آن خارج‌می‌شود که می‌تواند باعث کم‌خونی و کم‌آبی شود و نیز به‌علت افزایش ترشح آدرنالین، احتمال شوک، حمله و ایست قلبی را افزایش می‌دهد و لازم‌است تا فرد هیچ‌گونه سابقه‌ی بیماری قبلی نداشته‌باشد.
- لیزر لیپولیز: این روش نیمه‌تهاجمی که نسبت به لیپوساکشن عوارض کمتری دارد هسته‌ای از امواج لیزری با طول موج‌های مختلف را از طریق فیبرهای نوری وارد بدن کرده و چربی‌ها را ذوب می‌کند، سپس یا به بدن اجازه‌ی متابولیزه‌کردن چربی ذوب‌شده را می‌دهد ویا طی فرآیند آسپیریشن (نوعی از ساکشن) آن‌‌را از بدن خارج می‌کند. تجربه نشان‌داده‌است که ترکیب لیپولیز با ساکشن بهترین نتیجه را ازنظر لاغری و شل‌نشدن پوست به ارمغان می‌آورد. لیزر لیپولیز در مقایسه با لیپوساکشن که نیاز به بیهوشی عمومی دارد، تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و به علت مایع‌شدن چربی، امکان استفاده از آن در نواحی دیگر را نمی‌دهد اما به‌دلیل تحریک تولید کلاژن، از شل‌شدن پوست چلوگیری می‌کند. عوارض جانبی لیپولیز شامل سوختگی، سروما (کیسه‌ای از مایع تجمع‌یافته‌ی زیرپوستی) و آسیمتری می‌باشد.
- لیپوماتیک: این فرآیند جدیدترین روش ابداعی برای کاهش بافت چربی است که از امواج صوتی برای لیز بافت چربی استفاده می‌کند؛ به طوری که، طی حرکات سه‌گانه‌ی القایی در کانولا توسط موتور متصل به آن، یعنی: نوسان، چرخش و لرزش، مسیر حرکت صیغل‌دهنده‌ای برای کانولا شکل‌می‌گیرد که به امولوسیونیزاسیون بافت چربی منجر می‌شود.
نکات قابل توجه
- روش‌های تهاجمی، بدن را دستکاری و در سیستم طبیعی آن اختلال ایجاد می‌کنند؛ لذا ممکن است با ایجاد جهش ژنی و رشد سلول‌های نامتعارف، باعث بروز سرطان شوند و با توجه به اینکه روش های درمانی متفرقه به عنوان یکی از عوامل ایجاد سرطان مطرح هستند، انجام این نوع از جراحی‌ها درصورت عدم نیاز توصیه نمی‌شود.
- روش های موضعی صرفاً برای کاهش وزن در نواحی خاصی از بدن و برای مقادیر پایین استفاده می‌شوند و طبیعتاً برای افراد بسیار چاق با پراکندگی وزن یکنواخت به تنهایی پاسخگو نخواهند‌بود.
در مقاله‌ی بعد به بررسی روش‌های جراحی باریاتریک خواهیم‌پرداخت. با ما همراه باشید.
