سادهترین شکل اثر ضدآفتاب چگونه است؟ و آیا میتوان اثر ضدآفتابها را طولانیتر کرد که نیازی چند بار استفاده کردن در طول یک روز نباشد؟
آفتابسوختگی خیلی بد است. شما به ساحل دریا میروید که روز خوبی کنار امواج دریا داشته باشید و از زندگیتان لذت ببرید و فکر میکنید با بودن در آن شرایط مانند موجسوارها پوستی شفاف و برنزه پیدا میکنید، اما زمانی که به خانه میرسید تازه میفهمید که مانند لازانیا برشته شدهاید و باید برای دو روز حمام آب سرد بگیرید و در آخر هم از سرطان پوست بمیرید. شاید برای بعضیها ارزشش را داشته باشد ولی به هر حال پایان بدی دارد.
اما بعضی از افراد هستند اهمیت زیادی به پوستشان میدهند و هر ساعت روی پوستشان کرم ضدآفتاب میمالند، حتی زمانی که ماسهای یا خیس شدهاند. این افراد، افراد باهوش و مسئولیتپذیری هستند و باید به این خاطر پاداش دریافت کنند، کرمهایی که بتواند زیبایی و نشاط پوست آنها را حفظ کند و از خطر تشعشعات خطرناک خورشید در امان بمانند، آن هم بدون دوباره استفاده کردن کرم ضدآفتاب بعد از ۴۰ الی ۸۰ دقیقه. به نظر میرسد مسئله مهمی است و باید بر روی آن سرمایهگذاری شود.
به همین دلیل است که دانشمندان بر روی چگونگی عملکرد ضدآفتابها تحقیق میکنند تا بتوانند با گسترش و پیشرفت دادن آن، مدت اثر آن را افزایش دهند. یک گروه تحقیقاتی از دانشگاه وارویک(Warwick) اخیرا یافتهها خودشان را جامعه شیمی آمریکا(ACS) ارائه کردهاند.
واسیلیوس استاوروس(Vasilios Stavros)، دانشیار شیمی فیزیکی در دانشگاه وارویک میگوید:
ضدآفتابها برای چندین دهه است که استفاده میشوند و شاید شما فکر کنید که ما همه چیز را در مورد آنها میدانیم ولی حقیقت این نیست. اگر ما بتوانیم بفهمیم که چگونه مولکولهای ضدآفتاب نور را جذب میکند، شاید بتوانیم مولکولهایی تولید کنیم که نور بیشتری را جذب کند و از تجزیه این مولکولها تا حدی جلوگیری کنیم. در این صورت مولکولها از بین نمیروند و نیازی نیست که دوباره یا چند باره از ضدآفتاب استفاده کنیم.
این تیم محتویات موجود در یک بطری معمولی ضدآفتاب که از داروخانه تهیه کرده بودند تجزیه کردند و متوجه شدند که دقیقا این محتویات چگونه عملکرد حفاظتی خود را انجام میدهند. آنها ابتدا به سراغ موضوعات راحتتر آمدند؛ فیلترهای شیمیایی، که از مولکولهایی تشکیل شده است که نقش جذب نور UV را دارند و در ازای این دریافت انرژی را بضورت گرما رها میکنند. از ۱۰ مدل فیلتر شیمیایی که مورد بررسی قرار گرفت، آنها متوجه شدند که برخی از آنها، بعد از جذب انرژی، الکترونها به مدار بالاتر رفته و سپس به مدار پایه برمیگردد و انرژی به صورت گرما آزاد میشود اما مولکولهای برخی از این فیلترها در همان حالت تحریکشده باقی میمانند و سپس میشکنند و رادیکالهای آزاد تولید میشود؛ و این چیزی نیست که ما برای حفاظت از پوست قصد انجامش را داشتیم.
گروه Stavros برای این که بتوانند فیلترهای شیمیایی بهتری تولید کنند به بررسی فیلتر معمولی و رایجی مانند اکسیبنزن پرداختند تا بفهمند که این مولکول چگونه به حالت تحریکشده میرود و سپس به حالت پایه برمیگردد. و در آخر مشخص شد که این فیلتر شیمیایی آنچنان که فکر میشد کارآمد نبوده است و بعد از تحریک شدن با لیزر ۱۰ درصد از مولکوها در حالت تحریکشده باقی میمانند و رادیکال آزاد تولید میکنند. آنها امیدوار هستند که بتوانند با نتایجی که از این تحقیقات بدست آوردهاند ضدآفتابهای بهتری تولید کنند و شیوع آفتاب سوختگی را کاهش دهند.
Stavros میگوید:
زمانی که فیلتر شیمیایی در حالت تحریکشده قرار دارد، اتمها آن در اطراف پیوندهای خاصی میچرخند. اگر ما بتوانیم این چرخش را با استفاده از گروههای شیمیایی دیگر دستکاری کنیم، قادر خواهیم بود به این مولکولها کمک کنیم تا به حالت پایه خود برگردند.
به زودی این تحقیقات به ثمر خواهد نشست و فیلترهای شیمیایی با طول عمر بالا تولید خواهد شد، که میتواند سواحل را محیطهایی آرامتر و کم تشنجتر بکند و نتیجتا میزان سوختگی، کهیر، پوست انداخت و درد کاهش مییابد.
جالب است بدانیم
اولین ضدآفتاب مصنوعی در سال ۱۹۳۸ تولید شد و آن هم توسط دانشجو رشته شیمی، Franz Greiter، برای این که از سوختگیهایی که در حین کوهنوردی دچارش میشد خسته شده بود.