آزمایش ca125 یا (CA125 test) میزان پروتئین CA125 یا (Cancer Antigen 125) خون را میسنجد. تست ca125 برای مانیتورینگ برخی از سرطانها در طول و یا بعد از درمان کاربرد دارد. بیشترین کاربرد آزمایش ca125 برای بررسی علائم اولیه سرطان تخمدان در زنان پر خطر برای این بیماری استفاده میشود. اما از آن جایی که در بسیاری از عوارض و بیماریهای غیرسرطانی نیز سطح CA125 افزایش مییابد، تست ca125 دقت کافی برای غربالگری سرطان تخمدان را در تمام زنان ندارد.
در شرایط و عوارض بسیاری از قبیل قاعدگی و موارد غیر سرطانی مثل فیبروئید رحمی نیز افزایش سطح CA125 مشاهده میشود. با این حال در طرف مقابل نیز برخی سرطانها از جمله سرطانهای تخمدان، آندومتر، پریتونئال و لوله فالوپ نیز در مجموعه دلایل بالا بودن ca125 قرار میگیرند.
آزمایش ca125 چیست و تست ca125 چه کاربردی دارد
آزمایش CA125 به دلایل متعددی انجام میشود:
- برای پایش درمان سرطان. در صورت ابتلا به سرطان تخمدان، اندومتر، پریتوئن و یا لوله فالوپ، پزشک برای نظارت بر درمان و وضعیت بدخیمی این آزمایش را به طور مرتب تجویز خواهد کرد. اما تاکنون چنین نظارتی پیامدها را برای زنان مبتلا به سرطان تخمدان بهبود نبخشیده است و همچنین ممکن است منجر به دورههای اضافی و غیر ضروری شیمی درمانی یا سایر درمانها شود.
- غربالگری سرطان تخمدان در افراد پرخطر. در صورت داشتن سابقه خانوادگی شدید در ارتباط با سرطان تخمدان و یا جهش در ژنهای BRCA1 و BRCA2، پزشک به منظور غربالگری سرطان تخمک تست CA125 را درخواست خواهد نمود. برخی پزشکان این آزمایش را توأم با سونوگرافی واژینال هر ۶ ماه یک بار تجویز خواهند کرد. هر چند ممکن است سطح CA125 در برخی از زنان مبتلا به سرطان تخمدان افزایش نیابد و همچنین هیچ شواهدی مبنی بر کاهش احتمال مرگ و میر در صورت غربالگری با CA125 وجود ندارد. بالا بودن CA125 پزشک را به انجام آزمایشهای غیر ضروری و احتمالا دردناک وا میدارد.
- برای بررسی عود بیماری. یکی از دلایل بالا بودن CA125 که شاید مهمترین تفسیر آزمایش ca125 باشد نشان دادن عود سرطان تخمدان پس از درمان است. با این حال تاکنون چنین نظارتی پیامدها را برای زنان مبتلا به سرطان تخمدان بهبود نبخشیده است و همچنین ممکن است منجر به دورههای اضافی و غیر ضروری شیمی درمانی یا سایر درمانها شود.
اگر پزشک به سرطان تخمدان و یا به دیگر بدخیمیها مشکوک شود؛ بیوپسی و یا نمونهبرداری از بافت را توصیه خواهد کرد. از دیگر روشهای تشخیصی میتوان به سونوگرافی واژنی و لگنی و CT (Computerized Tomography) اشاره کرد.
آمادهسازی برای آزمایش ca125
اگر خون شما تنها از نظر سطح CA125 بررسی میشود؛ نیاز به ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست. به بیان سادهتر خوردن و آشامیدن قبل از آزمایش منعی ندارد.
نحوۀ انجام آزمایش ca125
در تست CA125 یکی از اعضای تیم پزشکی به کمک وارد کردن سوزن به سیاهرگ دست و یا بازو نمونه خونی تهیه کرده و آن را برای بررسی به آزمایشگاه خواهد فرستاد. بلافاصله پس از آزمایش میتوان به فعالیتهای روزمره پرداخت.
دلایل بالا بودن ca125
تفسیر آزمایش CA125 بر حسب واحد بر میلیلیتر سنجیده میشود و مقدار طبیعی آن کمتر از ۳۵ واحد بر میلیلیتر است. در صورتی که سطح CA125 بالاتر از حد طبیعی باشد نشان از یک وضعیت خوشخیم و یا ابتلا به سرطان تخمدان، اندومتر، پریتوئن و یا لوله فالوپ است. پزشک برای تشخیص دقیق آزمایشات دیگری را درخواست خواهد کرد. در صورت ابتلا به بدخیمیهای ذکر شده، کاهش سطح این تومور مارکر نیز نشان از اثر بخشی درمان دارد اما در مقابل هم افزایش آن عود و یا رشد سرطان را نشان میدهد.
دلایل بالا بودن ca125 که طبیعی و غیر سرطانی هستند شامل موارد زیر است:
- اندومتریوز
- بیماری کبدی
- قاعدگی
- بیماریهای التهابی لگن
- حاملگی
- فیبروئید رحم
رنج نرمال آزمایش ca125 چقدر است
همان طور که در بخش دلایل بالا بودن ca125 ذکر شد، مقادیر بالاتر از ۳۵ U/ml برای آزمایش ca125 غیرطبیعی تلقی شده و بررسیهای پزشکی بعدی را در پی خواهد داشت. با این حال، این عدد برای زنان در سنین باروری بوده و رنج نرمال آزمایش ca125 برای زنان یائسه زیر ۶۵ U/ml میباشد. از اینها گذشته، چیزی که بیشتر اهمیت دارد افزایش تدریجی سطح ca125 در آزمایشهای پیاپی است که شاید نشاندهندهی رشد تودهای غیرطبیعی در بدن باشد.
تفسیر آزمایش ca125 در نیمی از بیماران مبتلا به سرطان ممکن است در ابتدا منفی باشد؛ به همین دلیل است که میگوییم تست ca125 برای سرطان تخمدان اختصاصی نیست. همچنین نرمال بودن ca125 هم احتمال وجود سرطان تخمدان یا هر سرطان دیگری را منتفی نخواهد کرد. غربالگری با ca125 برای همهی زنان توصیه نمیشود و فقط در بیماران علامتدار ارجحیت دارد. با این وجود، اندازهگیری مقدار پایه ca125 قبل از عمل، برای نظارت بر درمان و پیشگیری از عود سرطان ضروری است.
با سلام و ارزوی سلامتی مطالب خوب است اما بنده به عنوان یک پزشك عمومی بيشتر ميخواهم بدانم موفق باشید