همانژیوم کبدی چیست؛ آیا همانژیوم کبدی کشنده است

همانژیوم کبدی توده‌ای خوش‌خیم و غیرسرطانی در کبد است که از کلافه‌ای در هم پیچیده از عروق تشکیل می‌شود. از دیگر اصطلاحات این عارضه می‌توان به همانژیوم کبد (هپاتیک) و همانژیوم کاورنوس (غاری) اشاره کرد. بیش‌تر موارد همانژیوم‌های کبدی حین تست‌های تشخیصی مرتبط با سایر بیماری‌های کبد، تشخیص داده می‌شوند. علائم و نشانه‌ها به‌ندرت در افراد مبتلا بروز کرده و معمولاً درمان نیاز نیست. آگاهی فرد از وجود توده‌ در کبد احتمالاً خوشایند نیست؛ حتی اگر توده غیرسرطانی باشد. شواهدی مبنی بر این که همانژیوم کبدی درمان نشده می‌تواند منجر به سرطان کبد شود، وجود ندارد.

تومور معمولاً کوچک بوده و قطری کمتر از ۴ سانتی‌متر دارد. اگرچه در برخی موارد می‌تواند بزرگ‌تر شود. احتمال بروز علائمی همچون درد شکم و حالت تهوع در تومورهای بزرگ‌تر بیشتر بوده و در زنان باردار و زنانی که تحت درمان با جایگزین‌های استروژن هستند، احتمال بروز همانژیوم بزرگ بیشتر است. چرا که به نظر می‌رسد استروژن با رشد همانژیوم کبدی مرتبط می‌باشد.

بسیاری از افراد مبتلا به همانژیوم کبدی تنها یک همانژیوم در کبد خود دارند. با این حال ممکن است همزمان چندین همانژیوم نیز در کبد وجود داشته باشد.

همانژیوم کبدی معمولاً در بزرگسالان عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند؛ اما بروز آن در نوزادان با خطر بیشتری همراه است. در واقع، در نوزادان همانژیواندوتلیوما نامیده شده و معمولاً قبل از ۶ ماهگی تشخیص داده می‌شود. این بیماری در نوزادان نادر است. با این که تومور سرطانی نیست، اما با نرخ بالای نارسایی کبدی همراهی دارد.

لوب و سگمان کبد چیست

شاید در برگه سونوگرافی شما نوشته باشد که همانژیوم در کدام لوب و سگمان کبدی است و بخواهید بدانید سگمان کبد چیست؟ کبد را از نظر آناتومی می‌تواند بر اساس شکل ظاهری و عملکردی به یک سری نواحی تقسیم کرد.

کبد بر اساس شکل ظاهری به یک سری لوب، مثل لوب راست و چپ و دمی تقسیم بندی می‌شود که ارزش چندانی از نظر جراحی ندارد. کلود کوئیناد، جراح فرانسوی اولین کسی بود که کبد را به هشت سگمان مختلف با مجاری عروقی و صفراوی متمایز تقسیم‌بندی کرد تا امکان برداشتن سگمان‌های کبد بدون آسیب به سایر سگمان‌ها وجود داشته باشد.

^{همانژیوم کبدی}

علائم همانژیوم کبدی

در اغلب موارد، همانژیوم کبد با علامت و نشانه‌ای همراه نیست؛ اما در صورت بروز علائم، موارد زیر را می‌توان انتظار داشت:

• احساس درد در قسمت فوقانی سمت راست شکم
• احساس پری شکم پس از صرف میزان اندک غذا
• حالت تهوع
• استفراغ
• کاهش اشتها

اگرچه این علائم اختصاصی نیستند؛ حتی در صورت وجود توده‌ی مذکور، بروز این علائم ممکن است ناشی از عامل دیگری باشد.

^{کبد: کبد بزرگ‌ترین اندام داخلی بدن است. تقریباً به اندازه‌ی توپ فوتبال بوده و بخش اعظم آن در قسمت فوقانی سمت راست شکم، زیر دیافراگم و بالای معده، قرار گرفته است.}

زمان مراجعه به پزشک

در صورت بروز هرگونه علامت مداوم و نگران‌کننده، به پزشک مراجعه کنید.

علت ایجاد همانژیوم در کبد

علت اصلی ایجاد همانژیوم کبدی مشخص نیست؛ به باور پزشکان، این عارضه مادرزادی است. توده‌ی مذکور معمولاً به صورت تجمع غیرعادی عروق با اندازه‌ای کم‌تر از ۱.۵ اینچ (حدود ۴ سانتی‎متر) بروز می‌کند؛ البته گاهی بزرگ‌تر بوده یا به تعداد بیش‌تر دیده می‌شود. همانژیوماهای بزرگ‌تر بیش‌تر کودکان خردسال را، هرچند به صورت نادر، درگیر می‌کنند. در اغلب افراد، همانژیوم کبدی رشد نکرده و هرگز علامت و نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند؛ اما در تعداد معدودی از افراد، رشد کرده؛ عوارضی در پی داشته و نیاز به درمان دارد. علت این امر واضح نیست.

عوامل خطر

از جمله عوامل خطری که احتمال بروز علائم همانژیوم کبدی را افزایش می‌دهند، موارد زیر را می‌توان نام برد:

• سن: احتمال تشخیص عارضه در هر سنی وجود دارد؛ اما اغلب بین سنین ۳۰ تا ۵۰ سال تشخیص داده می‌شود.
• جنس: احتمال تشخیص همانژیوم کبدی در زنان نسبت به مردان بالاتر است.
• بارداری: تشخیص توده در زنانی که قبلاً بارداری را تجربه کرده‌اند، نسبت به سایر زنان محتمل‌تر است. عقیده بر آن است که هورمون استروژن، در رشد همانژیوم کبدی مؤثر می‌باشد. این هورمون طی بارداری افزایش می‌یابد.
• هورمون درمانی: احتمال تشخیص این عارضه در زنانی که در ارتباط با علائم یائسگی تحت هورمون‌ درمانی قرار گرفته‌اند، بیش‌تر است.

عوارض همانژیوم کبدی چیست

زنانی که همانژیوم کبدی آن‌ها تشخیص داده شده است، در صورت بارداری، خطر بروز عوارض این افراد را تهدید می‌کند. نظر بر این است که هورمون زنانه‌ی استروژن، با افزایش در دوره‌ی بارداری، موجب رشد و بزرگ‌تر شدن توده می‌گردد.

به‌ندرت رشد همانژیوم کبدی موجب بروز علائم نیازمند درمان هم‌چون درد در ربع فوقانی سمت چپ شکم، نفخ یا حالت تهوع می‌شود. ابتلا به همانژیوم کبدی به این معنا نیست که فرد نمی‌تواند باردار شود؛ اگرچه مشورت با پزشک در ارتباط با عوارض احتمالی به تصمیم‌گیری آگاهانه در این باره کمک می‌کند. در صورت تشخیص همانژیوم کبدی، مصرف داروهایی مانند داروهای ضدبارداری که سطح هورمون‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌تواند بروز عوارضی را در پی داشته باشد. این موضوع بحث‌برانگیز بوده و بهتر است در مورد فواید و خطرات موجود با پزشک خود صحبت کنید.

آیا همانژیوم کبدی کشنده است

همانژیوم شایع‌ترین نوع تومور خوشخیم کبدی است با این حال خیلی‌ها می‌پرسند که آیا همانژیوم کبدی کشنده است؟ با این که پارگی و خونریزی همانژیوم کبدی اتفاق بسیار نادری است، اما اگر این اتفاق بیافتد جان فرد را به خطر خواهد انداخت. به همین دلیل بررسی دوره‌ای همانژیوم‌های کبدی از نظر رشد و تغییر اندازه مهم است.

اکثر همانژیوم‌های کبدی هیچ عارضه‌ای بر جای نمی‌گذارند.

اگرچه، خانم‌های باردار و آن‌هایی که داروهای حاوی استروژن، مثل قرص ضد حاملگی می‌خورند، بیشتر احتمال دارد دچار عوارض همانژیوم کبد شوند. دلیل این تفاوت تأثیر این هورمون‌ها بر رشد همانژیوم‌ها است.

این به آن معنا نیست که خانمی که در کبد خود همانژیوم دارد نمی‌تواند حامله شود. چنین فردی در دوران حاملگی باید تحت نظر پزشک قرار گیرد.

با این که بسیاری به همانژیوم صفت تومور کبدی می‌دهند، اما این ضایعات بدخیم نبوده و تبدیل به سرطان نمی‌شوند. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد عدم استفاده از راه حل درمان همانژیوم کبدی منجر به سرطان کبد در آینده می‌شود.

تشخیص همانژیوم کبد

از تست‌ها و پروسه‌های مورد استفاده برای تشخیص این عارضه، موارد زیر را می‌توان نام برد:

• سونوگرافی
• اسکن برش‌نگاری کامپیوتری (CT اسکن)
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)

البته بر اساس شرایط، از دیگر روش‌های موجود نیز می‌توان استفاده کرد.

به یاد داشته باشید که در صورت کشف توده‌ای در کبد، استفاده از بیوپسی سوزنی برای نمونه‌برداری در همان اول کار، بدترین اشتباه ممکن است؛ چون شاید آن توده همانژیومی بی‌خطر بوده باشد که با وارد کردن سوزن پاره شده و خونریزی کند.

راه حل درمان همانژیوم کبدی

در صورتی که همانژیوم کبدی کوچک و بدون علائم و نشانه‌ها باشد، درمان نیاز نیست. در بیش‌تر موارد توده‌ی مذکور هرگز رشد نکرده و مشکلی پیش نمی‌آورد. اگر همانژیوم اندازه‌ی بزرگی داشته باشد، پزشک احتمالاً برای ارزیابی دوره‌ای بیمار، برنامه‌ی معاینات فالوآپ ارائه می‌دهد. درمان این عارضه به موقعیت و اندازه‌ی توده، تعداد آن، سلامت عمومی و ارجحیت‌های بیمار بستگی دارد. از جمله گزینه‌های راه حل درمان همانژیوم کبدی موجود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جراحی برداشت همانژیوم کبدی: اگر امکان جداسازی آسان توده از بافت کبد وجود داشته باشد، پزشک انجام جراحی برداشت همانژیوما را پیشنهاد می‌کند.
• جراحی برداشت بخشی از کبد (شامل همانژیوما کبد): در برخی موارد، جراحان برداشت قسمتی از کبد توأم با توده را ترجیح می‌دهند.
• پروسه‌هایی در جهت قطع خون‌رسانی به توده: با قطع خون‌رسانی، احتمالاً رشد توده متوقف شده و اندازه‌ی آن کوچک می‌شود. بستن شریان اصلی کبد (hepatic artery ligation) و تزریق دارو‌ی مسدود کننده به شریان (arterial embolization) دو راه قطع خون‌رسانی در این ارتباط می‌باشند. در این حالت به بافت سالم کبدی آسیبی وارد نمی‌شود؛ چرا که می‌تواند از سایر عروق مجاور، خون موردنیاز خود را تأمین کند.
• سوزاندن (رادیوفرکانسی ابلیشن) از طریق امواج رادیوفرکانس از جمله روش‌های درمان جدید همانژیوم کبدی است.
• جراحی پیوند کبد: در حالت نادر اگر در اثر بزرگی همانژیوم و تعدد آن، امکان درمان با روش‌های مذکور وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است جراحی پیوند کبد را پیشنهاد دهد. در این جراحی کبد بیمار برداشته شده و با کبد فرد دیگری به‌عنوان دهنده‌ی پیوند جایگزین می‌شود.
• رادیوتراپی: در رادیوتراپی از پرتوهای پرانرژی هم‌چون اشعه‌ی X، برای تخریب سلول‌های همانژیوم استفاده می‌شود. این گزینه‌ی درمانی به علت وجود درمان‌های مؤثرتر و با دسترسی بیش‌تر، به‌ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.