یکی از سؤالاتی که ذهن ما را از بچگی به خود مشغول کرده این است که چرا حشرات به دور روشنایی لامپ‌ها چرخیده و به سمت آن حرکت کرده و برخورد می‌کنند! این سوال ذهن دانشمندان و حشره شناسان را هم به خود مشغول کرده است و فرضیه و تئؤری‌هایی در پاسخ به این سؤال و به رفتاری که اغلب منجر به مرگ زودرس آن‌ها می‌شوند ارائه کرده‌اند. برای مطالعه‌ی این تئوری‌ها با ما همراه باشید.
تئوری جفت گیری حشرات
تئؤری کاملاً متفاوتی با دیگر تئؤری‌ها را philip callahan حشره‌شناسی که با دپارتمان کشاورزی و زراعت آمریکا همکاری می‌کرد ارائه داد. این حشره‌شناس متوجه شد که طیف مادون قرمزی که از لامپ های فلورسنت ساطع می‌شوند فرکانس‌هایی دقیقاً مشابه با فرکانس‌های امواج مادون قرمزی است که از فرومون‌ها یا هورمون‌های جنسی جنس ماده ساطع می‌شوند، می‌باشد که این امواج برای جنس نر به منظور جفت‌گیری ایجاد جاذبه می‌کند.
تئؤری جهت‌یابی حشرات توسط نور
پاسخ حرکتی یک موجود زنده به نور، فوتوتاکسی نام دارد. فوتوتاکسی مثبت موجودات زنده مثل پروانه‌ها حرکت به سمت نور است. فوتوتاکسی منفی موجودات زنده به عبارتی دور شدن از نور است. مثل سوسک‌ها که موقع روشن شدن چراغ به گوشه‌ای تاریک فرار می‌کنند. تئؤری عامیانه‌ی پیشنهاد شده برای فوتوتاکسی مثبت در حشرات این است که منبع نور مصنوعی با سیستم هدایتی درونی آن‌ها تداخل می‌کند. حشرات شبانه مثل بیشتر پروانه‌ها، برای استفاده از منابع نور طبیعی، مثل ماه یا ستارگان، جهت پیدا کردن مسیر، تکامل یافته‌اند. زمانی که تنها نور قابل مشاهده نور ماه یا ستارگان از فاصله‌ای دور باشد، این حشرات با قرار دادن خود در راستای زاویه‌ای مشخص با یک منبع نور مسیریابی می‌کنند.
از آن‌جا که ماه خیلی دور است، زاویه همان‌طور که حشره در مسیر آن حرکت می‌کند بی‌تغییر می‌ماند. اما این در مورد نورهای کوچک‌تر مثل شعله‌ی شمع یا لامپ صدق نمی‌کند. این به آن خاطر است که زاویه‌ی منبع نور همراه با عبور حشره از منبع نور تغییر می‌کند، بنابراین حشره در تلاش برای قرارگیری در راستای مناسب در یک مسیر دایره‌ای پرواز می‌کند.
ایراداتی که به این تئوری وارد است:
البته این نظریه دو مشکل دارد.
- شاید لامپ در مقیاس تکاملی، جدید باشد ولی آتش چهارصد هزار سال است که وجود دارد، بنابراین انتظار داریم که تاکنون انتخاب طبیعی حشراتی را که خود را در چنین شرایطِ خودکشی قرار داده‌اند ، منقرض کرده باشد.
- علاوه بر آن خیلی از گونه‌های پروانه‌ها اصلاً مهاجر نیستند، بنابراین این منطقی نیست که همه‌ی آن‌ها از نور ماه برای یافتن مسیر استفاده کنند. این توجیه کارامدی برای حشراتی که کوچک هستند و مهاجرت نمی‌کنند نمی‌باشد.
تئؤری تغذیه حشرات از گل‌ها و گیاهان
بعضی حشره‌شناسان معتقدند چون خیلی از گل‌ها نور UV را بازتاب می‌کنند، حشرات احتمالاً جذب نور مصنوعی می‌شوند که خود مقادیر اندکی از UV را دارد و آن را با نور گل‌ها اشتباه می‌کنند.
حشرات، به مراتبِ بیشتری جذب UV می‌شوند تا نور با طول موج‌های بزرگتر مثل فروسرخ به همین دلیل این تئؤری از تئؤری جفت‌گیری طرفداران بیشتری دارد.
تئؤری دیگری هم که مورد بحث می‌باشد این است که جایی که نور زیاد است مسیر کاملاً مشخص است و حشرات به حرکت بیشتر در این مسیر و مکان‌ها می‌پردازند؛ حشره‌شناسان متوجه شده‌اند حشرات وقتی که ماه کامل است کمتر جذب نورهای مصنوعی می‌شوند که این خود جرقه‌ی تئؤری دیگری می‌باشد؛ بر اساس این یافته مردم گمان می‌کردند که در روزهایی که ماه کامل است حشرات کمتر در خانه‌هایشان اطراف نورهای مصنوعی وجود خواهند داشت که البته این تفکر کاملاً غلط است؛ چرا که مطالعاتی که در این زمینه در دانشگاه اسکاندیناوی صورت گرفت نشان داد که دلیل آن کمتر بودن فعالیت حشرات در این زمان‌ها می‌باشد؛ چرا که تاریک شدن در شب به اندازه‌ی روز های قبل ماه نمی‌باشد.
البته هیچ کدام از این تئؤری‌ها به مرحله‌ی اثبات نرسیده‌اند و در حد فرضیه و نظریه هستند و هنوز یکی از بزرگترین راز‌های کوچک زندگی و تکاملی باقی مانده است!
شما چه فکر می‌کنید؟
