زمانی که فردی شخص مورد علاقه یا هر چیز مهم دیگری را از دست می دهد، گفته می شود که دلش شکسته است. “دل شکستگی” یک اصطلاح عامیانه است و معمولا برای توصیف رنج روحی و غم از دست دادن شخصی به کار می رود که بسیار نزدیک به شماست؛ ولی فقط یک اصطلاح نیست و اثرات فیزیولوژیک نیز دارد. در موارد نادر، همراه شدن این تغییرات فیزیولوژیک با سایر شرایط، می تواند زندگی فرد را تهدید کند.
مقاله مرتبط: احساسات فقط در غم و شادی خلاصه نمی‌شوند
موارد برجسته ی فراوانی که در این سال ها رخ داده اند، این موضوع را تایید می کنند. تازه ترین مورد Debbie Reynold است که دسامبر سال ۲۰۱۶، تنها چند روز پس از مرگ ناگهانی دخترش Carrie Fisher بر اثر حمله قلبی، در گذشت. مثال دیگر، گزارشی است که The New England Journal of Medicine در مورد زنی اهل تگزاس منتشر کرده است، که به گفته ی محققان، بیماری قلبی اش با غم از دست دادن حیوان خانگی محبوبش مرتبط است.
این پدیده هنوز کاملا درک نشده است؛ ولی به علت موارد و علائم مشابهی که رخ می دهند، سندروم Takotsubo یا کاردیومیوپاتی Takotsubo نامیده شده است. Takotsubo، در زبان ژاپنی به معنی دام هشت پا است. این نامگذاری به نحوه ی گسترش بیماری مرتبط است. در یک حمله قلبی معمول، در رگ های فرد لخته ایجاد می شود. این لخته در برابر جریان خون به قلب، مقاومت ایجاد کرده و در نتیجه از رسیدن اکسیژن به آن ممانعت می کند. در حالیکه در سندروم Takotsubo، یک حمله قلبی شدید، بدون وجود هیچ گونه لخته ی قابل شناسایی رخ می دهد.
مقاله مرتبط: درد قفسه‌ی سینه: آنژین یا حمله‌ی قلبی؟
علائم Takotsubo، مشابه علائم یک سکته ی قلبی عادی است. بیمار دارای تنگی نفس، فشار خون بسیار بالا و درد در قفسه سینه است. با این تفاوت که به جای لخته، عضله قلبی ضعیف شده عامل حمله قلبی است. شواهد بالینی فراوان و مطالعات انجام شده روی این سندرم، نشان می دهند که تقریبا همه ی افراد مبتلا، انواعی از ضربه روحی شدید مانند غم از دست دادن همسر یا فرزند را تجربه کرده اند.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۵ در The New England Journal of Medicine منتشر شد، به همراه تعدادی از مطالعات کوچکتر، اظهار کردند که این سندرم احتمالا ناشی از پاسخ های هورمونی شدید به استرس است. زمانی که به فرد ضربه روحی روانی شدیدی وارد می شود، بدن مقدار زیادی از هورمون های استرس را وارد جریان خون می کند. هورمون های استرس به خودی خود می توانند عضلات قلب را ضعیف کنند. در این حالت، اگر به قلب نگاه کنید، به نظر می رسد که در قسمت های پایینی، فشرده شده و در نتیجه در قسمت های بالاتر افزایش حجم یافته است. این حالت شبیه دامی است که برای گرفتن اختاپوس کار گذاشته می شود و به همین دلیل Takotsubo یا دام اختاپوس نامیده شده است.
اگرچه این سندرم می تواند همه ی افرادی را که ضربه ی عاطفی شدیدی مانند غم از دست دادن عزیزان را تجربه کرده اند، تحت تاثیر قرار دهد، ولی به ندرت کشنده است. در بسیاری از موارد، فرد پس از چند هفته بهبود می یابد و اثرات دائمی کمی دارد. طبق گزارشی که در سال ۲۰۱۶ در The New York Times منتشر شد، زنان مسن در خطر مرگ بیشتری در اثر این سندروم قرار دارند. Takotsubo اغلب در زنان رخ می دهد و معمولا تنها در زنان مسن کشنده است. به همین دلیل پزشکان فکر می کنند که ممکن است استروژن در محافظت از عروق قلب نقش داشته باشد و به علت پایین آمدن سطح آن با افزایش سن، زنان مسن در خطر مرگ بیشتری در اثر این سندرم روبرو هستند.
در مثالی که پییشتر در مورد زن ۶۱ ساله اهل تگزاس ذکر شد، وی پس از درمان، قبل از بازگشت به خانه، دو روز در بیمارستان تحت نظارت قرار گرفت. چون این بیماری می تواند در برخی شرایط کشنده باشد و با توجه به اینکه علائمی مشابه حمله قلبی دارد، بهتر است افراد به محض احساس آنها، فورا به پزشک مراجعه کنند. با افزایش تعداد چنین گزارش هایی، محققان بهتر درک خواهند کرد که این بیماری چیست، چه کسانی نسبت به آن آسیب پذیرتر هستند و روش درمان آن چگونه است.
