اختلال شخصیتی هیستریونیک یک حالت روان‌شناختی است که با رفتارهای غلط عاطفی تعریف می‌شود؛ که به طور معمول با تمایل به توجه و تحریف خود واقعی تصویر می‌شود.
با اینکه اختلال شخصیتی هیستریونیک جزو اختلالات روان‌شناختی بسیار خطرناک نمی‌باشد اما می‌تواند برای اجتماع، زندگی حرفه‌ای شخص و عملکرد تحصیلی وی دردسرساز باشد. دلایل ابتلا به این اختلال هنوز ناشناخته باقی مانده است وتشخیص و درمان این بیماری هنوز چالش برانگیز است.
در این مقاله به بررسی طرز رفتارها و شخصیت افراد هیستریون پرداخته و طریقه شناسایی و رفتار با این‌گونه افراد می‌پردازیم.
نگاهی اجمالی بر اختلال شخصیتی هیستریونیک
-
اختلال شخصیتی هیستریونیک در دسته اختلالات کلاسترB که شامل بیماری‌هایی مانند شخصیت ضد اجتماعی، اختلال شخصیتی خودشیفته و اختلال شخصیت مرزی می‌شود؛قرار می‌گیرد.
-
از آنجایی که تحقیقات اندکی در این زمینه صورت گرفته است بنابراین دلایل ابتلا تاحدودی ناشناخته اند.
-
سایکوتراپی(روان‌درمانی) رایج‌ترین شیوه درمان این بیماری است.
اختلال شخصیتی هیستریونیک چیست؟
شخصیت هر فرد ترکیبی از صفاتی است که سبب تولید افکار و الگوهای رفتاری منحصربفرد برای هر شخص می‌شود.
از آن‌جایی‌که شخصیت‌های بسیار متفاوتی در دنیا وجود دارند بنابراین نمی‌توان تعریف دقیقی از یک شخصیت نرمال را ارائه داد.
به هرحال برخی افراد مجموعه‌ای از رفتارها را دارند که در زندگی عادی ناهنجاری یا اختلال به شمار می‌آیند. در این حالت فرد دچار یکی از انواع اختلالات شخصیتی موجود می‌باشد.
از آن‌جایی‌که صفات متعددی در شکل گیری شخصیت‌ها دخالت دارند پس اختلالات شخصیتی متعدد و متفاوتی وجود خواهد داشت.
در نسخه پنجم کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی(ِDSM-5) شخصیت‌ها تعریف و دسته‌بندی شده‌اند.
در این کتاب بیان شده است که ۱۰ دسته اختلال شخصیتی متفاوت وجوود دارد که در ۳ کلاستر طبقه‌بندی شده‌اند:
۱.کلاسترA:اختلال شخصیت پارانوئید،اسکیزوئید و اسکیزوتایپی
۲.کلاسترB:دمدمی،نمایشی و احساساتی
۳.کلاسترC:پر از اضطراب و ترس شدید
مقاله مرتبط:محبوب‌ترین مطالعات ۲۰۱۷ در زمینه‌ی روانشناسی
اختلال شخصیتی هیستریونیک با یک تصویر تحریف شده از خود در ارتباط است و تنها اختلال شخصیتی است که با ظاهر فیزیکی شخص در ارتباط است.
باتوجه به تقسیم‌بندی‌های صورت گرفته اشخاص مبتلا عمدتاً این‌گونه‌اند:
شخصیت نمایشی و دراماتیک
دمدمی مزاج
احساساتی
میل شدید به مورد توجه و تایید سایرین قرار گرفتن
یرای مثال شخص ممکن ساعت‌های طولانی در مورد موفقیت‌هایی که کسب کرده صحبت کرده و در مورد آن بزرگنمایی کند تا تایید سایرین را به دست بیاورد.
HPDبه طور معمول در دوران نوجوانی و جوانی رشد می‌کند و می‌تواند تاثیرات منفی بر ظرفیت کارکرد در اجتماع، زندگی حرفه‌ای یا تحصیلی بگذارد. به عنوان نتیجه افراد دارای HPD در پیشرفت تحصیلی در مدرسه یا در به دست‌آوردن شغل دچار مشکلاتی می‌شوند.
HPD می‌تواند تحت اثر ژنتیک، اجتماع و محیط ایجاد شود. به عنوان مثال گذراندن دوره کودکی با کمبودهای فراوان در شخصی که آرایش ژنتیکی او فرد را به رفتارهای پراسترس و هیجانی سوق می‌دهد، می تواند به بروز HPD در بزرگسالی منجر شود.
به نظر می‌رسد که این اختلال در زنان شایع‌تر از مردان است. البته ممکن است این آمار فقط از امتناع ورزیدن مردان به پاسخگویی دقیق و صحیح و پنهان‌کاریشان حاصل شده باشد.
علائم
علائم HPD عمدتاً روانی هستند و ممکن است طولانی مدت باشند.
این علائم شامل:
- میل شدید به جلب توجه
- رفتارهای نمایشی و تحریک‌آمیز
- احساس ناراحتی در صورت عدم توجه
- وسواس به تصویر خود
- لاس‌زدن یا رفتارهای نامناسب جنسی و تحریک‌آمیز
- احساسات ناپایدار
- استفاده شدید از ظاهر فیزیکی برای جلب توجه
- پیشگویی کردن در مورد اتفاقات
- رفتارهای تکانشی
می‌شوند.
افراد دارای اختلال شخصیتی هیستریونیک می‌تواند افسردگی و اختلالات هیجانی را نیز در خود بپرورانند.
این افراد به طور معمول در دستکاری کردن موقعیت‌های اجتماعی برای قرار دادن خود در مرکز توجه بسیار متبحرند. آن‌ها ممکن است حرکات نمایشی و غیرمنطقی از خود نشان دهند تا حواس دیگران را به سوی خود پرت کنند.
رفتارهای نامناسب جلب توجهانه و احساسات نوسانی به این معنی است که افراد مبتلا به HPD اغلب روابط بی‌ثبات و سطحی با سایر افراد ایجاد می‌کنند.
تشخیص
تشخیص اختلالات شخصیتی چالش برانگیز است چراکه علائم موجود در بعضی موارد ممکن است به یک اختلال خظرناک‌تر و یا به یک بیماری فیزیکی مربوط باشد.
برای شروع تشخیص پزشک مربوطه ابتدا باید اطلاعات سلامی و روانی شخص را بازبینی کند و یک سری آزمایشات فیزیکی روی شخص انجام دهد.
اگر به وجود اختلال شخصیتی در شخص احتمال داده شود در این‌صورت فرد مورد نظر به یک متخصص سلامت روان مانند روانپزشک یا روانشناس ارجاع داده می‌شود. با پرسیدن سوالات تشخیصی و راهنمایی های شرح داده شده در کتاب DSM-5 متخصص سلامت روان وجود HPD در شخص را تشخیص خواهد داد.
هرچند که به دلیل وجود هم‌پوشانی بسیار زیاد بین اختلالات روانی مختلف تشخیص دقیق اختلال موجود در شخص بسیار دشوار می‌شود.
درمان
یک درمانگر در وهله اول باید انگیزه‌های اصلی شخص برای قرار گرفتن در مرکز توجه را باید شناسایی کند.
متخصصان به این افراد کمک می‌کنند تا الگوهای رفتاری مختلف دیگری را به منظور بهبود عملکرد اجتماعی،شغلی و تحصیلی از خود نشان دهند.
هرچند که در اکثر مواقع افراد مبتلا به اختلال شخصیتی هیستریونیک دلیلی برای درمان رفتارهای خود نمی‌بینند.
در چنین مواردی پزشک متخصص به جای درمان این بیماری شروع به وانمودکردن به درمان سایر اختلالات مرتبط به این بیماری مانند افسردگی می‌کند. که می‌تواند شامل تجویز داروهای ضد افسردگی یا آنکسیولیتیک باشد.
مقاله مرتبط:داروهای ضد افسردگی چگونه عمل می‌کنند؟
بااینکه چنین اختلالاتی می‌توانند عواقب جدی روحی روانی ایجاد کند، اما افراد مبتلا به HPD اغلب قادر به زندگی نسبتا طبیعی هستند. تنها یک اقلیت کوچک از افراد مبتلا به HPD اختلالات قابل ملاحظه ای را به عنوان یک نتیجه مستقیم از این اختلال، در زندگی خود تجربه می کنند.
