بیماری سل نهفته یا LTBI به نوعی از بیماری سل گفته می‌شود که باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در بدن به حالت کمون وجود دارد. افراد مبتلا به این بیماری علائم حادی را نشان نمی‌دهند و عامل سرایت‌دهنده نیستند. احتمال ۱۰ درصد وجود دارد که این باکتری در آینده به حالت فعال بیماری‌زا درآمده و فرد را به سل حاد مبتلا کند، ولی در افرادی که دچار نقص ایمنی هستند، این درصد به مراتب بالاتر است. به طور مثال، ۵ الی ۱۰ درصد افراد مبتلا به ایدز، در ۱۲ الی ۱۸ ماه بعد از سل نهفته، به سل حاد مبتلا می‌شوند. تشخیص به موقع بیماری سل نهفته در افراد مبتلا به نقص ایمنی، شانس زنده ماندن آنان را افزایش می‌دهد.
چه کسانی بیشترین ریسک ابتلا به نوع حاد سل را دارند؟
به گفته ی سازمان WHO ، افراد زیر بیشترین ریسک تبدیل سل نهفته به سل حاد را دارند:
- افراد مبتلا به ایدز یا ویروس HIV
- افرادی که در تماس با بیماران سل حاد بوده‌اند
- بیمارانی که تحت درمان TNF هستند ( Anti-Tumour Necrosis Factor )
- افراد دیالیزی
- افرادی که تحت عمل پیوند عضو قرار گرفته‌اند
- بیماران مبتلا به Silicosis
مقاله‌ی مرتبط: بیماری سل باید به عنوان یک تهدید جهانی بهداشت تلقی شود!
WHOهم‌چنین پیشنهاد می‌کند که درمان بیماری سل نهفته در مراکز و افراد زیر انجام شود تا افراد مستعد، به سل حاد مبتلا نشوند:
- زندانیان
- افرادی که در محیط‌های آلوده‌ی ویروسی یا باکتریایی، کار می‌کنند
- مهاجرانی که از کشور‌هایی با شیوع سل بالا آمده‌اند
- افراد بی‌خانمان
- مصرف کنندگان داروهای قاچاق
چه کسانی باید از نظر LTBI آزمایش شوند؟
افرادی که در مراکز بهداشتی یا بیمارستان‌ها، زندان، گمرک، پادگان و نگهبانی مرز‌ها کار می‌کنند، باید از نظر بیماری تست شوند و در صورت مثبت بودن نتیجه‌ی آزمایش، تحت درمان قرار گیرند. تشخیص سل نهفته با استفاده از تست‌های پوستی نظیر TST یا آزمایش خون IGRAs یا QuantiFERON-Gold و Gold in Tube انجام می‌شود. اگر چه تست خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد، ولی تست‌های جدید تا حد زیادی به تشخیص آن کمک می‌کند.
افرادی که جواب آزمایش‌شان مثبت شده است، بلافاصله باید تحت درمان قرار گیرند. اولویت درمان برای کسانی است که سل حاد آنان در رادیوگرافی نشان داده شده و علائم را بروز می‌دهند. تست‌های تشخیص سریع سل حاد، کشت در محیط‌های کشت خاص یا تست Xpert MTB/RIF می‌باشد.
داروهای موثر در درمان سل نهفته کدام‌ها هستند؟
داروهای موجود تا ۶۰ درصد می‌تواند از سل حاد پیش‌گیری کرده و آن‌را درمان کند. از عوارض این دارو‌ها می‌توان Hepatotocicity را نام برد.
- مصرف ایزونیازید به مدت ۶ تا ۹ ماه
- مصرف ریفاپنتین با ایزونیازید به مدت ۳ ماه
- ایزونیازید به همراه ریفامپیسین به مدت ۳ تا ۴ ماه
- ریفامپیسین به مدت ۳ تا ۴ ماه
مقاله‌ی مرتبط: در درمان بیماری سل، دوره درمانی کوتاه‌تر، مؤثرتر است!
چرا شیوع سل در کشور‌ها متفاوت است؟
سل نهفته عموما در کشور‌هایی که شیوع بالای سل دارند، درمان نمی‌شود، زیرا تمرکز سازمان‌ها بر روی درمان موارد حاد بیماری است. استثنایی که در این مورد وجود دارد، قرار داشتن کودکان و افراد دارای نقص ایمنی در اولویت درمان می‌باشد. در کشور‌هایی که شیوع سل پایین‌تری دارند و ابتلا به سل حاد مشکلات زیادی برای افراد جامعه به وجود می‌آورد، تشخیص سل نهفته و درمان به موقع آن، می‌تواند در ریشه‌کنی این بیماری در سطح جهان کمک شایانی بکند.
