پاسخ‌های اضطراری ناشی از مبارزه، پرواز یا افسردگی در طول هزاران سال برای بقا بسیار مهم بوده است که برای سیستم عصبی انسان و همچنین حیواناتی مثل نهنگ که در درخت تکاملی پایین‌ترند، ساخته شده است.
با این حال، این پاسخ‌ها همچنین می‌توانند در تصمیم گیری و تعامل با دیگران دخالت داشته باشند. نیاز به آرام کردن خشم، ترس و … به عنوان بخشی از آرامش در درمان شناختی-رفتاری منجر به تنفس آهسته و شمرده می شود اما این پاسخ‌های بیولوژیکی چگونه عمل می‌کنند؟
تعاملات مغزی:
دید ساده‌ای از آمیگدال، ساختار کوچک و بادامی شکل زیر سطح لوب تمپورال (گیجگاهی) که در سمت چپ و راست مغز قرار دارد، شروع می‌شود.
آمیگدال خاطرات احساسی از حوادث تهدیدکننده و پاسخ‌های احساسی را ذخیره میکند و در شرایط اضطراری یا یادآوری آن‌ها، فعال می‌شود. سپس پیام عصبی تحریک کننده را به هیپوتالاموس که در بخش مرکزی مغز قرار دارد، ارسال میکند که آن نیز به نوبه‌ی خود امواجی را از طریق مغز و نخاع برای فعال کردن سیستم عصبی سمپاتیک می‌فرستد. افزایش ضربان قلب می‌تواند یکی از نتایج آن باشد. دیگر نتایج آن شامل اتساع مردمک چشم، عرق کردن کف دست‌ها و آزاد شدن آدرنالین از غده‌های فوق کلیوی همراه با احساس خشم و یا اضطراب می‌باشد.
قشر پیشانی (PFC) معمولاً آمیگدال را کنترل میکند و در ارزیابی و کنترل خود نیز نقش دارد. علاوه بر این، تنفس آرام، رها کردن تنش عضلانی و تصویرهای ذهنی خوشایند می‌تواند سرعت ضربان قلب و دیگر پاسخ‌های اضطراری را کاهش دهد.
تنفس آرام و شمرده:
بیشتر ورزشکاران، افرادی که به سلامتی اهمیت می‌دهند، تیراندازان و افراد فعال نظامی روش‌هایی از تنفس آرام و شمرده را به عنوان راهی برای خونسردی در مواقع ضروری، قبل و یا حین موقعیت چالش برانگیز، تمرین می‌کنند.
در تنفس آرام و شمرده، در طول بازدم همانطور که به آرامی از شکم نفس بکشید، دیافراگم به سمت بالا حرکت میکند و فضای اطراف ریه‌ها کاهش و فشار ریه‌ها و قلب برای خارج کردن هوا افزایش می‌یابد. این تغییرات سنسورهای فشار بدن و یا بارورسپتورها را در محل قلب و نزدیکی عروق خونی فعال میکند. گیرنده‌های کشش در ریه‌ها و مراکز تنفسی در ساقه‌ی مغز سیگنال‌های فرعی را به وجود می‌آورند.
اثرات ناشی از تنفس بر روی مدولا، پایین‌ترین بخش ساقه‌ی مغز، منجر به کنترل رفلکس حرکت به پایین از طریق اعصاب واگ برای افزایش فعالیت اعصاب پاراسمپاتیک که آرامش را بالا می‌برد، می‌شود. در همان زمان فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک کم می‌شود.
نمونه‌های بیشتر آرامش در شرایط خطرناک عبارتند از: آتش‌نشان و تکاوران دریایی که روش‌های مختلف کنترل کردن را آموزش می‌بینند تا به آن‌ها در برخورد با شرایط استرس‌زا کمک کند.
مقالۀ مرتبط: ارتباط ریتم تنفس با حافظه و تشخیص ترس
اثرات عصب واگ:
عصب واگ بر روی ضربان قلب عمل میکند تا سرعت ضربان قلب را در هنگام بازدم کاهش دهد. تغییرات سرعت طبیعی ضربان قلب هنگام ریتم تنفسی، در کودکان و ورزشکاران در مقایسه با افراد بالغ و مسن بیشتر بود.
شما ممکن است علاقه‌مند به مدل‌های ریاضی نباشید اما محاسبات اخیر نشان می‌دهند که این کاهش در حدود ۷ نفس در دقیقه است که در حالت استراحت تقریباً ۹ ثانیه طول می‌کشد. کاهش ریتمیک با آریتمی تنفسی، در اصطلاح پزشکی، همراه است. این مشاهدات نباید با نوع آریتمی یا سایر علائمی که به مراقبت پزشکی نیاز دارند، اشتباه گرفته شود. این توصیه‌ای پزشکی که باید توسط پزشک یا سایر ارائه دهنده‌های خدمات بهداشتی ارائه شود، نیست.
تن واگال و ارتباطات بین فردی:
فعالیت کلی عصب واگ که واگل تن نامیده می‌شود، می‌تواند به طور مؤثری در کنترل واکنش‌های مبارزه، پرواز و افسردگی کمک کند. واگل تن اخیراً توجه روانشناسانی را جذب کرده است. چگونگی عمل آن به طرز شگفت‌انگیزی درک نمی‌شود و مکانیسم توصیف شده در اینجا تنها بخشی از داستان است. با این حال، تنفس آرام و منظم توصیف شده در اینجا به طور گسترده‌ای در عمل بالینی استفاده می‌شود و می‌تواند بخش مهمی از درمان شناختی-رفتاری اضطراب، خشم و ترس باشد.
طبق نظریه‌ی روانشناسی Steplen Proges، واگ یک گروه از اعصاب ابتدایی دارد که باعث افزایش فریزینگ برای جلوگیری از خطر می‌شود.
Proges می‌گوید:
یک بخش پیشرفته‌تر از واگ، واکنش مبارزه و پرواز را با سیستم عصبی سمپاتیک کنترل میکند، جایی که اثر آن نقش مهمی در قلب ایفا میکند.
اگر این نظریه درست باشد، نشان می‌دهد که چگونه اشکال آرامش بدن توضیح داده شده با برقراری ارتباط خوب بین افراد کمک میکند. در زمان‌های آشفتگی مانند این موارد، ارتباطات اجتماعی مثبت اهمیت بیشتری پیدا میکند.
