در سال ۲۰۰۷، به دلیل وجود محدودیتهای متعدد برای تولید روتین سلولهای انسانی دستکاری شده ژنتیکی، طراحی یک تکنولوژی قویتر و کارآمدتر برای ویرایش ژنوم، مورد نیاز بود. در راستای رسیدن به این هدف، پروفسور David Russell کشف کرد که برای هدف گذاری ژنها، برخی از ویروسهای AAV هزار برابر کارآمدتر از متدهای وابسته به پلازمیدها هستند. به این ترتیب، نخستین جرقه ویرایش ژن به کمک rAAV زده شد.
مقاله مرتبط: ویرایش ژن با کریسپر؛ این بار در خارج از سلول
rAAV چیست؟
ویروسهای AAV نوترکیب (Recombinant Adeno-Associated Virus) برای حذف، جایگزینی و درج توالیهای DNA در سلولها، از روش تبادل توالیهای نوکلئوتیدی استفاده میکنند. این روش برخلاف دیگر روشهای ویرایش ژن، نیاز به ایجاد برش در DNA دو رشتهای ندارد، و تنها نوترکیبیِ همولوگ اندوژن را القا میکند. به دلیل این ویژگی غیرپاتوژنیک این روش میتواند به طور مستقیم برای درمان بیماران استفاده شود.
ویرایش ژن به کمک rAAV
در این روش نوترکیبی همولوگ (HR) امکان ویرایش دقیق و اختصاصی توالی ژن هدف را حتی در سطح تغییر یک جفت باز، در تمامی انواع سلولهای پستانداران، فراهم میکند. rAAV ابزار فوقالعادهای برای ویرایشهایی است که تنها یک الل در آن درگیر است زیرا این عمل رابدون ایجاد هر گونه جهشهای ناخواسته انجام میدهد. به همین دلیل امکان استفاده روتین آن برای بیماریهایی که درمان آنها نیاز به موتاسیونهای نقطهای درتوالی ژنوم دارد، وجود دارد.
رویکردهای جدید برای استفاده از وکتورهای rAAV کارآیی آنها را تا ده برابر افزایش داده است. همچنین تلاش بر این است که با ترکیب روش کریسپر و rAAV رویکردی طراحی شود که سهولت و بازده ویرایش ژن به کمک کریسپر و دقت و ظرفیت rAAVها را با هم داشته باشد.