در کلونیهای موش کور لخت (جوندگانی با پوست صورتی و چروک با دندانهای بزرگ در جلو که در سیستمی از تونلهای گستردهی زیرزمینی زندگی میکنند) یک زوج خاص تولیدمثل میکنند و کل نسل بعدی کلونی را شکل میدهند.
برای بیشتر پستانداران، تولید مثل بهای سنگینی دارد و طول عمر را کوتاه میکند اما در مورد موشهای کور لخت دقیقا برعکس چیزی که معمولا دیده میشود، روند پیر شدن را آهسته میکند. در یک مطالعه جدید محققان در تلاش برای توضیح چگونگی رخ دادن آن، تغییرات ژنتیکی که باعث افزایش طول عمر موشهای کور لخت والد میشد را زیر نظر گرفتند. این کار باعث به چالش کشیده شدن مدل فعلی برای چگونگی رخداد پیری شده است.
مقاله مرتبط: راز طول عمر: این ۵ عادت را هرگز ترک نکنید
یک طول عمر غیرعادی و شگفت انگیز
موشهای کور لخت معجزه پزشکی هستند. این جوندگان در برابر بعضی از انواع سرطان مقاوم هستند و در طول زندگی استثناییشان سلامت خوبی دارند. این جانوران میتوانند در حدود ۳۰ سال یعنی ۳۶۸ درصد طولانیتر از پیشبینی مدلهای طول عمر، زندگی کنند. همچنین آنها در طول زندگیشان بارور باقی میمانند که پارادوکس دیگری برای دانشمندان است.
براساس یک تئوری پرطرفدار پیر شدن، حیوانات یا میتوانند منابع بدنیشان را برای سالم باقی ماندن و افزایش طول عمرشان سرمایه گذاری کنند یا آن انرژی را به تولید مثل ببخشند تا بقای گونه تضمین اما در عوض زندگی فرد کوتاه شود. تا حالا دانش مورد قبول این مصالحه برای دیگری بوده است. حیوانات نمیتوانند هر دو راه را با هم داشته باشند اما موشهای کور لخت دوباره یک استثنا دیگر را به اثبات رساندند.
بیشتر موشهای کور لخت کارگرهایی هستند که وظیفه جمع کردن غذا، دفاع از کلونی و مراقبت از فرزندان زوجی که تولیدمثل میکنند را بر عهده دارند. حضور زوجی که تولیدمثل میکنند با مهار هورمونهای جنسی (که برای گذار از بلوغ لازم است) در گروه کارگران باعث سرکوب بلوغ جنسی در آنها میشود. این جوندگان که رشدشان به لحاظ جنسی متوقف شده است چه نر باشند چه ماده رفتار و ظاهری مشابه دارند (حتی ناحیه ژنیتالشان) اما همهی آنها این توانایی را دارند که در موقعیت مناسب متولی تولیدمثل شوند. برای مثال اگر یک موش کور لخت یک کلونی جدید ایجاد کند این افراد بر اساس محتوای ژنومشان یک سری تغییرات میکنند تا به یک والد تبدیل شوند.
مارتین بنز، محقق حوزه پیری از انیستیتو پیری لیبنیز در ینا واقع در آلمان، که رهبری این تحقیق جدید را برعهده داشته است میدانست موشهای کور لختی که رابطه جنسی دارند در مقایسه با گروه کارگر که رابطه جنسی ندارند بیشتر عمر میکنند اما میخواست بداند چرا. برای فهمیدن این مسئله او و گروه تحقیقاتیش نقش ژنها را در آن ارزیابی کردند. آنها با دقت فکر کردند که چگونه بیان ژنها در جفتی که رابطه جنسی دارند با بقیه موشهای کور لخت کلونی تفاوت دارد. همچنین آنها به عنوان یک اقدام خوب بیان ژن را با سایر جوندگان اجتماعی مقایسه کردند: خوکهای گینهای که به طور میانگین ۱۲ سال عمر میکنند و تمامی افراد میتوانند والد شوند.
ناهنجاریهای پیری
زمانی که گروه بیان ژن این جوندگان را در ۱۰ بافت مرکزی برای پیری، وضعیت و تولیدمثل جنسی تحلیل کردند متوجه شدند که ژنهایی که باعث تفاوت موشهای کور لخت از خوک گینهای میشوند همان ژنهایی هستند که جفت والد را از موشهای کارگر متمایز میکند. علاوه براین پنجشنبه گذشته گروه در BMC Biology گزارش کردند که به نظر میرسد در موشهای کور لخت بر خلاف خوکهای گینهای ژنهایی که باعث تشکیل ATP میشوند تنظیمی افزایشی داشتهاند در حالی که سایر ژنهای مرتبط با سیستم ایمنی و توانایی متابولیزه کردن چربی (روندهایی که با پیری در ارتباطند) کاهش داشتهاند. بنز در ایمیلی به Discover گفت:
این بدین معناست که فهم و تئوری فعلی ما در رابطه با پیری هنوز کامل نیست.
کیلب فینچ، بیوگرنتولوژیست دانشگاه کالیفرنیای جنوبی واقع در لس آنجلس، که در این تحقیق شرکت نداشته است کار آنها را تحسین کرد اما آن را روزهای اولیه نامید. او دوست دارند بداند بیان ژن چگونه بین بافتهای مختلف افراد بسیار جوان و بسیار پیر هر دو گونه متفاوت است.
آلساندرو اری، یک رهبر گروه در انیستیتو پیری لیبینز، در یک مطالعه که پشت سر تحقیق بنز منتشر شد با آزمایش کردن پروتئینهای کبدی در موشهای کور لخت جوان و پیر در مقایسه با خوکهای گینهای شروع به پاسخ دادن به آن سوال کرد. در این پروژه اری و گروهش فهمیدند که کبدهای موشهای کور لخت پیر منحصر به فرد هستند. آنها دارای متابولیسم چربی بهبود یافته و غلظت بیشتری از آنزیمهای سم زدا هستند که احتمالا هر دو این موارد به زندگی طولانیترشان کمک میکند. شبکه مولکولی مشابهی که موشهای کور لخت پیری را تحت تاثیر قرار میداد در انسان نیز یافته شده است که به بینشی در رابطه با طول عمر خودمان اشاره دارد.