پارکینسون یک بیماری پیشروندۀ دستگاه عصبی است که توانایی حرکتی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. در ادامۀ بخش اول این مقاله، به بررسی عوارض، روشهای تشخیصی و راههای پیشگیری از ابتلا به این بیماری میپردازیم.
عوارض
بیماری پارکینسون معمولاً مشکلات زیر را در پی دارد:
- مشکلات فکری: ممکن است بیمار مشکلات شناختی (زوال عقل/دمانس) و مشکل در تفکر را تجربه کند. این مسکلات معمولاً در مراحل پایانی پارکینسون دیده میشوند. استفاده از دارو برای رفع این مشکلات جندان کارآمد نخواهدبود.
- افسردگی و تغییرات احساسی: بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است دجار افسردگی شوند. اقدام برای درمان این مشکل میتواند به بیمار در کنترل سایر عوارض پارکینسون کمک کند. همچنین بیمار ممکن است تغییرات احساسی دیگر (مثل ترس، اضطراب و بیانگیزگی) را نیز تجربه کند. در این موارد معمولاً پزشک از دارو استفاده میکند.
- مشکلات بلعی: با پیشرفت بیماری، ممکن است بیمار با مشکل در بلعیدن مواجه شود. تجمع بزاق میتواند منجر به سرازیر شدن آن از دهان گردد.
- مشکلات خواب: بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است به مشکلات متعدد مربوط به خواب – مثل بیدار شدنهای مکرر در نیمهشب، زود بیدار شدن در صبح و خواب رفتن در طول روز – روبهرو شوند.
همچنین اختلال در مرحلۀ REM خواب – که مرتبط با خواب دیدن است – دور از انتظار نیست. مصرف دارو به کاهش این عوارض کمک میکند. - مشکل در مثانه: ناتوانی در کنترل ادرار یا سختی ادرار از عوازض احتمالی پارکینسون هستند.
- یبوست: با کاهش حرکات در لولۀ گوارشی، بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون با یبوست روبهرو میشوند.
- تغییرات فشار خون: هنگامی که شخص بهسرعت از جای خود برمیخیزد، ممکن است با احساس سرگیجه مواجه گردد (افت فشار خون وضعیتی).
- اختلالات بویایی: ممکن است شخص در تشخیص برخی بوهای خاص، یا تمییز بین رایحهها دچار مشکل شود.
- خستگی: بسیاری از افراد مبنلا به پارکینسون با کمبود انرژی و احساس خستگی مواجهاند که دلیل آن در برخی موارد نامشخص است.
- درد: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است با احساس درد در نقاظ خاصی از بدن، یا در سراسر بدن روبهرو شوند.
- اختلالات جنسی: برخی از مبتلایان به پارکینسون با کاهش میل و عملکرد جنسی مواجه میشوند.
تشخیص
برای تشخیص پارکینسون تست و آزمایش خاصی وجود ندارد. نورولوژیست (متخصص مغز و اعصاب) میتواند بر اساس سوابق پزشکی و با بررسی علاوم و نشانهها، درکنار معاینۀ فیزیکی و عصبی، ابتلا یا عدم ابتلای شخص به پارکینسون را تشخیص دهد.
آزمایشات تصویربرداری – مانند MRI، سونوگرافی از مغز، SPECT و PET – نیز ممکن است در روند تشخیص پارکینسون به پزشک کمک کنند، اما برای تشخیص این بیماری کافی نیستند.
علاوه بر آزمایشات مذکور، پزشک میتواند از کاربی دوپا- لوودوپا (carbidopa-levodopa) – که یک داروی بیماری پارکینسون است – استفاده کند؛ بدین ترتیب که بهبود قابل توجه در علائم و نشانهها، تائیدکنندۀ ابتلای شخص به پارکینسون است.
تشخیص برخی از موارد ابتلا به پارکینسون، به زمان بیشتری نیاز دارد.
پیشگیری
علل ایجاد پارکینسون نامشخص هستند، درنتیجه هیچ راه اثباتشدهای برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این حال، نتایج برخی تحقیقات حاکی از تاثیر مثبت کافئین – که در قهوه، چای و نوشابه یافت میشود – بر کاهش خطر ابتلا به پارکینسون هستند. چای سبز و تمرینات هوازی منظم نیز میتوانند در کاهش خطر ابتلا به این بیماری موثر باشند.