ادرار از آب و مواد زائدی تشکیل‌شده که کلیه‌ها آن را از خون تصفیه می‌کنند .
رنگ آن بر اساس نسبت آب و مواد زائد از زرد تا کهربایی تیره متفاوت است .
عوامل مختلفی می‌توانند رنگ ادرار را تغییر دهند که بیشترشان بی‌خطرند اما در برخی موارد می‌توانند نشانه یک اختلال سلامتی باشند.
در این مقاله درباره ۵ نوع تغییر رنگ شایع و درمان آن‌ها صحبت خواهد شد .
۱-کم آبی
ادرار تیره معمولاً نشانه کم آبی است . در این حالت مقدار آب موجود در بدن کافی نیست .
علائم دیگر عبارت‌اند از :
- دهان و لب‌های خشک
- تشنگی
- سرگیجه و ضعف
- مشکل در بلع غذاهای خشک
- یبوست
- خستگی
کودکان ، افراد سالمند و افراد با بیماری شدیدی مانند سرطان بیشتر در معرض کم آبی قرار دارند .
در بیشتر موارد مردم می‌توانند این حالت را با خوردن مایعات شفاف مثل آب و دم نوش‌ها درمان کنند .
اما برخی مواقع لازم است که به پزشک مراجعه شود > این علائم شامل موارد زیر است :
- سستی و احساس مرگ غریب الوقوع
- دهان و زبان بسیار خشک
- پوستی که در صورت کشیده شدن دیر به حالت قبل بازگردد
- نبض ضعیف یا نبود نبض
- فشارخون بسیار پایین
- نبود ادرار یا مقدار کم آن
۲-غذا ، نوشیدنی و دارو
برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند در رنگ و بوی ادرار تغییر ایجاد کنند .
چغندر و آلبالو می‌توانند ادرار را قرمز کنند و ریواس نیز آن را به قهوه‌ای تیره یا رنگ چای درمی‌آورد .
برخی داروها نیز تغییراتی در رنگ ادرار ایجاد می‌کنند از جمله :
- سنا ، کلرپرومازین و تیوریدازین ادرار را سرخ می‌کنند .
- ریفامپین ، وارفارین و فنازوپیریدین ادرار را نارنجی می‌کنند .
- آمیتیریپلیتین ، پریماکین ، مترونیدازول و نیتروفورانتوئین ادرار را به رنگ چای یا قهوه‌ای تیره می‌کنند .
۳-آنمی همولیتیک
گلبول های قرمز خون در مغز استخوان تکامل میابند . بدن در طی مکانیسم همولیز در طحال گلبولهای قرمز پیر یا معیوب را از بین می‌برد .
آنمی همولیتیک زمانی رخ می‌دهد که بدن به اشتباه تعداد زیادی از گلبولهای قرمز را از بین ببرد .
علاوه بر ادرار تیره علائم دیگر آن عبارت‌اند از :
- خستگی
- سرگیجه
- تپش قلب
- رنگ‌پریدگی
- سردرد
- یرقان یا زردی پوست و چشم‌ها
- بزرگی طحال یا کبد
- در موارد شدید آنمی همولیتیک می‌تواند باعث موارد زیر شود :
- احساس سرما
- تب
- درد شکم و پشت
- شوک
۴-عفونت‌های دستگاه ادراری
این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری به مثانه برود و اغلب از راه پیشاب‌راه اتفاق می‌افتد .
عفونت ادراری در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است و اغلب مردم آن را تحت عنوان عفونت مثانه یا سیستیت می‌شناسند .
علائم عفونت ادراری عبارت‌اند از :
- سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- احساس درد یا فشار در شکم
- نیاز فراوان به دست‌شویی رفتن
- ادرار غبارآلود ، تیره یا گاها خونی
۵-هپاتیت C
این ویروس در کبد عفونت ایجاد می‌کند .
در ابتدا علائم آن کم است به همین دلیل بیشتر مردم تا زمانی که تخریب کبدی شروع نشده از بیماری خود بی اطلاع‌اند .
به علت اثر گذاشتن آن بر تولید مواد زائد از کبد در ایجاد ادرار تیره نقش دارد .
افرادی که قبا از سال۱۹۹۲ خون دریافت کرده‌اند و یا پیوند عضو شده‌اند و نیز افرادی که قبل از سال ۱۹۸۷ فرآورده‌های خونی گرفته‌اند در خطر این بیماری‌اند .
عوامل خطر دیگر استفاده از سر سوزن مشترک ، داشتن رابطه جنسی حفاظت نشده با فرد دارای این بیماری و خال‌کوبی کردن با ابزار غیراستریل را شامل می‌شود .
علائم طی۲هفته الی ۶ماه پس از اولین مواجهه ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیرند :
- خستگی
- درد عضلانی
- درد مفصلی
- تب
- تهوع و کاهش اشتها
- درد شکم
- خارش پوست
- ادرار تیره
- یرقان
مقاله مرتبط :هپاتیت C
درمان
افراد دارای کم آبی شدید باید تحت رهیدراسیون قرار بگیرند . این درمان معمولاً شامل دادن مایعات یا نمک دهانی و الکترولیت هاست که در بیمارستان انجام می‌شود .
ادرار تیره در اثر غذا ، نوشیدنی یا داروها معمولاً جای نگرانی ندارد .
اغلب با قطع عامل رنگ ادرار نیز به حالت عادی برمی‌گردد .
نمونه‌های خفیف آنمی همولیتیک درمان نیاز ندارند . تغییرات شیوه زندگی در کنترل علائم موثرند .
در حالت شدید انتقال خون، پیوند خون و مغز استخوان یا جراحی خارج کردن طحال الزامی است .
پزشکان برای درمان عفونت ادراری دوره کوتاهی آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند .
افراد با عفونت‌های شدید به درمان‌های طولانی مدت نیاز دارند . بعضی مردم ممکن است از مسکن استفاده کنند .
برای سال‌های زیادی درمان‌های هپاتیت سی عوارض جانبی زیادی را ایجاد می‌کردند .
اما امروزه روش‌های جدید درمانی می‌توانند در درمان بیشتر اشکال بیماری بدون عوارض شدید مفید باشند .
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
افراد با علائم کم آبی شدید باید سریعاً به مراقبت‌های پزشکی مراجعه کنند زیر در صورت عدم درمان مشکلات عدیده‌ای برای فرد پیش خواهد آمد .
افرادی که حس می‌کنند عفونت ادراری دارند باید برای آزمایش و درمان آنتی بیوتیکی مناسب به پزشک مراجعه کنند .
عدم درمان می‌تواند باعث انتشار عفونت به کلیه‌ها شود .
هر فردی که احساس ابتلا به هپاتیت سی را می‌کند باید با پزشک مشورت کند . این اختلال در صورت عدم درمان تخریب وسیع کبدی را برجا خواهد گذاشت .
