بررسی کلی
کولیت ایسکمیک هنگامی اتفاق می افتد که جریان خون قسمتی از روده بزرگ کاهش یابد؛ معمولاً به دلیل تنگ یا مسدود شدن رگ های خونی (شریان ها). جریان خون کاهش یافته اکسیژن کافی برای سلول های دستگاه گوارش شما را تأمین نمی کند.
کولیت ایسکمیک می تواند باعث درد شود و ممکن است به روده بزرگ شما آسیب برساند. هر قسمت از روده بزرگ ممکن است دپار این مساله شود اما کولیت ایسکمیک معمولاً باعث ایجاد درد در سمت چپ ناحیه شکم می شود.
کولیت ایسکمیک را ممکن است اشتباه تشخیص داد زیرا به راحتی با سایر مشکلات گوارشی اشتباه می شود. ممکن است برای درمان کولیت ایسکمیک یا جلوگیری از عفونت به دارو احتیاج داشته باشید یا در صورت آسیب دیدن روده بزرگ ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. اما گاهی اوقات کولیت ایسکمیک به خودی خود بهبود می یابد.
علائم
علائم کولیت ایسکمیک می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد ، حساسیت یا گرفتگی در شکم که می تواند ناگهان یا به تدریج رخ دهد
- خون قرمز یا قهوه ای روشن در مدفوع یا در بعضی مواقع دفع خون به تنهایی و بدون مدفوع
- احساس فوریت در حرکت روده ها
- اسهال
- حالت تهوع
خطر عوارض شدید در هنگام بروز علائم در سمت راست شکم بیشتر است. این امر به این دلیل است که شریان هایی که سمت راست روده بزرگ شما را تغذیه می کنند بخشی از روده کوچک شما را نیز تغذیه می کنند. بنابراین ممکن است آن ناحیه خون کمی دریافت کند. در این نوع کولیت ایسکمیک درد شدید است.
جریان مسدود شده خون به روده کوچک می تواند به سرعت منجر به مرگ بافت روده (نکروز) شود. اگر این وضعیت تهدید کننده حیات رخ دهد برای برطرف کردن انسداد و از برداشتن بخش آسیب دیده روده به جراحی نیاز دارید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر درد ناگهانی و شدید شکمی دارید فوریت های پزشکی را دنبال کنید. درد شکمی که شما را چنان ناراحت می کند که نمی توانید ساکت باشید یا وضعیتی راحت پیدا کنید یک اورژانس پزشکی است.
در صورت بروز علائم و نشانه های نگران کننده مانند اسهال خونی با پزشک خود تماس بگیرید. تشخیص زودرس و درمان می تواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.
علل
علت دقیق کاهش جریان خون به روده بزرگ همیشه مشخص نیست. اما عوامل مختلفی می توانند خطر ابتلا به کولیت ایسکمیک را افزایش دهند:
- ایجاد ذرات چربی بر روی دیواره های شریان (آترواسکلروز)
- کاهش فشار خون بسیار خطرناک مرتبط با نارسایی قلبی، جراحی بزرگ، تروما یا شوک
- لخته شدن خون در شریان های روده بزرگ یا بطور کمتر شایعی در ورید (ترومبوز وریدی)
- انسداد روده ناشی از فتق، بافت اسکار یا تومور
- جراحی مربوط به قلب، رگ های خونی، دستگاه گوارشی یا زنان
- سایر اختلالات پزشکی که بر روی خون شما تأثیر می گذارد مانند التهاب رگ های خونی (واسکولیت)، لوپوس یا آنمی سلول داسی
- مصرف کوکائین یا متامفتامین
- سرطان روده بزرگ (نادر)
نقش داروها
استفاده از برخی داروهای خاص نیز می تواند به کولیت ایسکمیک منجر شود اگرچه این نادر است. این داروها عبارتند از:
- برخی از داروهای قلبی و میگرنی
- داروهای هورمونی مانند استروژن
- آنتی بیوتیک ها
- سودوافدرین(داروی ضداحتقان)
- داروهای خاص برای سندرم روده تحریک پذیر
- داروهای شیمی درمانی
عوامل خطر
عوامل خطر کولیت ایسکمیک شامل موارد زیر است:
سن. این بیماری بیشتر در بزرگسالان بالاتر از ۶۰ سال رخ می دهد. کولیت ایسکمیک که در بزرگسالان جوان رخ می دهد ممکن است نشانه ای از ناهنجاری انعقادی خون یا التهاب رگ های خونی (واسکولیت) باشد.
ناهنجاری های انعقادی. شرایطی که در نحوه لخته شدن خون تأثیر می گذارند مانند فاکتور V لیدن ممکن است خطر کولیت ایسکمیک را افزایش دهد.
کلسترول بالا. که می تواند منجر به تصلب شرایین شود.
کاهش جریان خون. به دلیل نارسایی قلبی، فشار خون پایین و شوک.
جراحی قبلی شکم. بافت اسکار که بعد از عمل تشکیل می شود ممکن است باعث کاهش جریان خون شود.
ورزش سنگین. مانند دو ماراتن که می تواند منجر به کاهش جریان خون به روده بزرگ شود.
جراحی مربوط به سرخرگ بزرگ (آئورت) که خون را از قلب شما به بدن شما منتقل می کند.
عوارض
کولیت ایسکمیک معمولاً طی دو یا سه روز به خودی خود بهبود می یابد. در موارد شدیدتر عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مرگ بافت (گانگرن) ناشی از کاهش جریان خون
- تشکیل سوراخ (سوراخ شدن) در روده یا خونریزی مداوم
- التهاب روده (کولیت اولسراتیو قطعه ای)
- انسداد روده (تنگی ایسکمیک)
پیشگیری
از آنجا که همیشه علت کولیت ایسکمیک مشخص نیست هیچ راه خاصی برای جلوگیری از این اختلال وجود ندارد. بیشتر افرادی که به کولیت ایسکمیک مبتلا هستند به سرعت بهبود می یابند و ممکن است هرگز درگیری دیگری نداشته باشند.
برای جلوگیری از وقوع مکرر بیماری کولیت ایسکمیک برخی پزشکان توصیه می کنند هرگونه دارویی را که باعث ایجاد بیماری شود حذف کنند. آزمایش مربوط به اختلالات لخته شدن نیز ممکن است توصیه شود به خصوص اگر دلیل دیگری برای کولیت ایسکمیک مشهود نباشد.
تشخیص
کولیت ایسکمیک اغلب با سایر اختلالات به خصوص بیماری التهابی روده (IBD) اشتباه گرفته می شود زیرا علائم آنها با هم همپوشانی دارند . براساس علائم و نشانه های شما پزشک ممکن است این آزمایشات تصویربرداری را توصیه کند:
سونوگرافی و سی تی اسکن شکمی. برای تهیه تصاویری از روده بزرگ شما که می تواند در رد سایر اختلالات مانند IBD مفید باشد.
تجزیه و تحلیل مدفوع. برای رد عفونت به عنوان دلیل علائم.
CT یا MRI. برای تهیه تصاویر دقیق از جریان خون در روده کوچک شما و جستجوی شریان های مسدود شده. این آزمایش معمولاً فقط در مواردی که به ایسکمی در روده کوچک و همچنین در روده بزرگ مشکوک باشند استفاده می شود.
کولونوسکوپی. این آزمایش که تصاویر دقیقی از روده بزرگ شما را ارائه می دهد می تواند در تشخیص کولیت ایسکمیک مفید باشد. از کولونوسکوپی می توان برای بررسی سرطان نیز استفاده کرد و بررسی کرد که یک روش درمانی چقدر خوب عمل کرده است.
درمان
درمان کولیت ایسکمیک بستگی به شدت بیماری شما دارد.
علائم و نشانه ها در موارد خفیف معمولاً در دو یا سه روز کاهش می یابد. پزشک ممکن است این موارد را توصیه کند:
- آنتی بیوتیک ها. برای جلوگیری از عفونت
- مایعات داخل وریدی. در صورت کمبود آب بدن
- درمان هرگونه بیماری اساسی پزشکی .مانند نارسایی احتقانی قلب یا ضربان قلب نامنظم
- اجتناب از داروهایی که تنگ کننده عروق خونی . مانند داروهای میگرنی، داروهای هورمونی و برخی داروهای قلبی
پزشک شما همچنین ممکن است پیگیری های کولونوسکوپی را برای نظارت بر بهبود و بررسی عوارض برنامه ریزی کند.
عمل جراحی
بیشتر موارد به خودی خود برطرف شوند. اگر علائم شما شدید باشد یا روده بزرگ شما آسیب دیده باشد ممکن است شما نیاز به عمل جراحی داشته باشید:
- برداشت بافت مرده
- ترمیم سوراخ در روده بزرگ
- بای پس انسداد شریان روده
- برداشت بخشی از روده بزرگا که به دلیل جای زخم تنگ شده و باعث انسداد می شود
در صورت بروز وضعیتهای اساسی مانند بیماری قلبی یا فشار خون پایین احتمال جراحی ممکن است بیشتر باشد
