انتشار این مقاله


آيا مى‌توان از داروهاى تاريخ مصرف گذشته استفاده كرد؟

پيش از استفاده از داروهاى تاريخ گذشته، حتما با داروساز مشورت كنيد.

داروهای تاریخ مصرف گذشته ممكن است سالم باشند، اما احتمالاً نبايد استفاده شوند.

شركت هاى داروسازى، ايمنى دارو را فقط تا زمان تاريخ انقضاى آن تضمين مى‌كنند. زمانى كه شما دچار يك سرماخوردگى ناگهانى مى‌شويد؛ بطرى NyQuil، تيره، محو و قايم شده پشت برچسب‌هاى آرايشى و بهداشتى، به نظر مى‌رسد. خسته و سرفه‌كنان به برچسب خيره مىشويد، تاريخ انقضاى دارو ٦ ماه قبل تمام شده است، در اين حين، ممكن است در مورد شماره‌ى چاپ شده روى بطرى اين سوال به ذهنتان برسد كه دقيقاً از كجا مى‌توان در مورد اين تاريخ انقضا مطمئن شد؟!


مقاله‌ى مرتبط: آیا غذا نوعی دارو است؟


Gina Bellottie، استاد داروسازی در دانشگاه Thomas Jefferson در فیلادلفیا، بيان كرد كه به عنوان يك قانون كلى، مردم نبايد داروهايى كه تاريخ انقاضاى آن‌ها تمام شده را مصرف كنند. اما آيا اين تاريخ‌ها روى سنگ حك شده‌اند؟! به گفته‌ى وى اين يك سؤال سنجيده مى‌باشد.

انجمن غذا و دارو (FDA)، لازم دانست كه تمام شركت‌هاى داروسازى، بر روى تمام داروهاى تجويزى و بدون نسخه، يك تاريخ انقضا درج كنند. تاريخى كه روى دارو درج مى‌شود، نتيجه‌ى آزمايش‌های متعددى است كه پيش از رسيدن دارو به بازار، روى آن انجام مى‌شود؛ محققان داروها را تحت شرایط توصیه شده (دمای اتاق یا یخچال) قرار می‌دهند و آن‌ها را در طول زمان بررسی می‌کنند تا ببینند که قدرت اثر آن‌ها تا چه زمانى باقی می‌ماند یا اینکه ترکیبات شیمیایی آن‌ها تجزيه مى‌شود. اما شركت‌هاى داروسازى براى هميشه، نمى‌توانند مراقب دارو باشند، بنابراين حتى اگر دارو، تا بعد پايان دوره‌ى آزمايش‌شده كار كند كه اغلب بين ٦ ماه تا ٢ سال است. سازندگان دارو معتقدند كه فقط يك روز است. اين امر، باعث مى‌شود به آسانى نتيجه بگيريم كه تاريخ انقضا، آخرين نقطه‌اى است كه شركت داروسازى اعلام كرده است.

به گفته‌ى Bellottie، پس از گذشت اين تاريخ، شركت داروسازى آن را تضمين نمى‌كند. او مى گويد كه بدون آزمايش‌های بيش‌تر، غيرممكن است بفهميم كه آيا دارو مى تواند اثربخش باشد يا نه.


مقاله‌ى مرتبط: مروری بر دارورسانی مبتنی بر نانوتکنولوژی


اما برخى شواهد اخير نشان مى‌دهند كه حداقل بعضى از داروها، همچنان مى‌توانند مؤثر باشند. در ماه جولاى، ProPublica، يك تحقيق عميق در مورد تحقيقات و سياست‍‌هاى تاريخ انقضاى داروها منتشر كرد؛ با اشاره به اين نكته كه وقتى داروهاى تاريخ گذشته، حتى سال‌ها بعد، مورد آزمايش قرار مى‌گيرند، بسيارى از آن‌ها هنوز قدرت اثر خود را دارند. اين تحقيق دريافت كه شمار زيادى از داروهاى تاريخ گذشته، با برچسب‌هاى قيمت هزاردلارى، هر ساله دور ريخته مى شوند؛ هر چند آزمايش‌ها نشان‌دهنده‌ى اين باشند كه دارو مثل روز اول كار مى‌كند.

اما دقيقاً تا زمانى كه دارو تحت رژيم‌هاى آزمايشى طولانى قرار نگيرد، (و دليلى وجود ندارد بگوييم اين به زودى اتفاق خواهد افتاد) روز به روز مديريت دارو، تلاش مى‌كند تا ثابت باقى بماند.

Bellottie بيان كرد:

در طولانى مدت كه من به يكى از بيمارانم تجويز كردم، تغيير خاصى مشاهده نكردم. قبل از مشورت با يك دكتر داروساز، هرگز يك داروى تاريخ گذشته را مصرف نكنيد.

فاكتورهاى متعددى، مانند شرايط نگه‌دارى و يا زمان بازشدن درب دارو، مى‌تواند بر ايمنى و قدرت اثر يك دارو تأثير داشته باشد. به گفته‌ى Bellottie، احتمال دارد برخى داروها حتى سال‌ها بعد همچنان سالم باشند، اما بدون آزمايش‌های بيش‌تر كار دشوارى است كه بگوييم كدام يك از داروها به اين صورت است.

اگر شما مجبور به استفاده از يك داروى تاريخ گذشته هستيد، Bellottie توصيه مى‌كند كه در صورت بروز يك مشكل تهديدكننده‌ى سلامتى، با يك فرد در ميان بگذاريد. براى برخى از داروها، تنها خطر، كه چندان نگران كننده نيست، اين است كه دارو قدرت اثر خود را از دست مى‌دهد. او اضافه مى‌كند؛ هنگامى كه شما دچار سردرد مى‌شويد، ممكن است عارضه‌ى شديدى نباشد. اما هنگامى كه يك مشكل اورژانسى برايتان ايجاد مى‌شود، اين زنگ خطرى است كه زمانى ايجاد مى‌شود كه يك دارو طبق پيش‌بينى، عمل نمى‌كند. علاوه بر اين او بيان مى‌كند كه داروهاى كهنه، به خصوص هنگامى كه درب آن‌ها باز باشد و به ويژه داروهاى مايع، اغلب پس از گذر زمانى طولانى مى‌توانند آلوده شوند.


مقاله‌ى مرتبط: با قرص هوشمند هیچ‌گاه داروهایتان را فراموش نمی‌کنید


در صورت شك، به گفته‌ى او تمام محتويات كمد داروها را داخل يك كيسه خالى كرده و به نزديك ‌رين داروخانه، رجوع كنيد. دكتر داروساز، به شما خواهد گفت كدام يك از داروها قابل استفاده و كدام يك غيرقابل استفاده است. و همچنين به شما اجازه خواهد داد در مورد تداخلات و عوارض جانبى احتمالى داروها بيشتر بدانيد.

سپیده بویاقچی