در جستوجوی استراتژیهای جدید برای مقابله با عفونت خطرناک سل، گروهی از دانشگاه فنی مونیخ (TUM)، و همچنین دانشگاه هاروارد و دانشگاه A&M تگزاس به یک دیدگاه مشترک رسیدهاند. آنها مادهای کشف کردند که با تشکیل غشای مایکوباکتریها مقابله میکند. این ماده حتی در غلظتهای پایین موثر است و هنگامی که با آنتیبیوتیکهای شناخته شده ترکیب میشود، اثربخشی آن تا ۱۰۰ برابر افزایش مییابد.
در میان چالشهای موجود در درمان عفونتهای سل، بزرگترین آنها افزایش مقاومت به آنتیبیوتیکها است. عامل بیماریزا به خودی خود باعث سخت شدن کار پزشک میشود؛ غشای متراکم باکتری از اثربخشی بسیاری از داروها ممانعت میکند. گروهی از دانشمندان به سرپرستی Stephan A. Sieber، استاد شیمی آلی در TU مونیخ، مادهای را کشف کردهاند که به طور قابل توجهی مانع از تشکیل این دیواره میشود.
مقاله مرتبط: بیماری سل
غشای عامل بیماری سل، Mycobacterium tuberculosis، از دو لایه لیپیدی تشکیل شده که دیواره سلول را محصور میکند و یک مانع خارجی را ایجاد مینماید. دیگر نشانه های ساختاری عبارتند از: اسید مایکولیک و اسیدهای چرب بتا هیدروکسیک با دو زنجیر هیدروکربن بلند.
تیم بر این باور است که بتا لاکتونها ساختاری مشابه اسید مایکولیک دارند که میتوانند از این ساختار به عنوان ماسکی استفاده کرده وارد مسیر متابولیسم اسید مایکولیک گردند و سپس آنزیمهای اصلی را مسدود نمایند.
مزاحم بهدردبخور
پس از تحقیقات گسترده، محققان توانستند با بتالاکتون EZ120 به راه حلی قابل اعتماد برسند. این ترکیب در واقع بیوسنتز دیواره سلولی را مهار میکند و تاثیرات آن را از بین میبرد.
با استفاده از آنزیمها و تحقیقات مبتنی بر طیفسنج جرمی، دکتر Johannes Lehmann، محقق شیمی آلی در TU مونیخ، نشان داد که مهارکننده جدیدی وجود دارد که اختصاصاً آنزیمهای Pks13 و Ag85 را مهار میکند. این آنزیمها نقش اصلی را در تشکیل غشای مایکوباکتری ایفا میکنند.
مقاله مرتبط: در درمان بیماری سل، دوره درمانی کوتاهتر، مؤثرتر است!
EZ120 حتی در دوزهای کم موثر است، به راحتی از غشا عبور میکند و سمیت کمتری برای سلولهای انسان دارد. استفاده ترکیبی از این ماده با آنتیبیوتیکهای شناخته شده نشاندهنده اثری سینرژیک است که منجر به اثربخشی قابل ملاحظهای میشود. پروفسور Prof. Sieber، میگوید:
وانکومایسین، یک آنتیبیوتیک رایج است و مصرف EZ120 همراه با آن بسیار خوب جواب میکند. هنگامی که با هم استفاده میشود، دوز مصرفی را می توان بیش از ۱۰۰ برابر کاهش داد.
دانشمندان معتقدند که اختلال در غشا باعث می شود که آنتیبیوتیکها به راحتی وارد باکتری وارد شوند. این یک رویکرد جدید است و ممکن است نقطه شروعی برای درمانهای جدید سل باشد.