در زندگی بسیاری از مردم استرس بار بزرگی است که سلامتی جسمی و روحی آنها را به خطر میاندازد. مطالعه جدیدی که تحت سرپرستی دانشگاه بریستول انجام شده است، ژنهای جدیدی را در سلولهای مغزی کشف کرده است که نقش مهمی در شکلگیری عادات رفتاری در برابر چالشهای استرسزا دارند. این ژنها از طریق مکانیسمهای اپیژنیک کنترل میشوند.
عادت به استرس از طریق تغییر در سطح بیان ژنهایی به نام «ژنهای ضروری اولیه» در مغز رخ میدهد؛ به خصوص در ناحیه هیپوکامپ که نقش مهمی در یادگیری و حافظه دارد. تحقیقات انجام شده در دانشگاه بریستول مکانیسم ملکولی کنترل بیان این ژنها را شناسایی کرده است.
این تغییرات اپیژنیک از طیق متیلاسیون DNA صورت میگرد که در جهت مهار بیان این ژنها عمل میکند. استرس موجب دِ-متیله شدن ژنهای ضروری اولیه شده و مهار اعمال شده روی آنها را ازبین میبرد؛ بدین ترتیب ابراز پاسخ رفتاریِ عادت به استرس را تسهیل میکند.
مقاله مرتبط: استرس مزمن چگونه بر مدار عصبی تاثیر میگذارد؟
محققان دریافتند که ژنها و پاسخهای رفتاری در برابر استرس وابسته به غلظت نوعی ترکیب ساخته شده در کبد، به نام SAM (s-adenosyl methionine) هستند. SAM ماده ناقل متیل است و به کمک نوعی آنزیم DNA را متیله میکند. هنگامیکه سطح SAM بالا باشد استرس سبب د-متیلاسیون DNA نمیشود اما موجب افزایش متیلاسیون ژنهای ضروری اولیه میگردد، بدین ترتیب بیان این ژنها سرکوب شده و سبب بروز عادات رفتاری معیوب میشود.
مقاله مرتبط: چگونه استرس های مزمن در دوران کودکی می توانند احتمال بروز اختلال PTSD در بزرگسالی را افزایش دهند
اختلالات روانی وابسته به استرس مانند افسردگی، اضطراب و استرس پس از تروما (PTSD) از جمله بیماریهای شایع و ناتوان کننده هستند. پیشگیری از عوارض خطرناک استرس وابسته به مکانیسمهای مقابلهای کارآمد و پاسخهای رفتاری طولانی مدت و مناسب برای کنار آمدن است. نتایج این مطالعه موجب پیشرفتهای نوین در مداخلات درمانی و دارویی خواهد شد که پاسخها مناسب در برابر استرس را افزایش داده و به درمان اختلالات روانی ناشی از آن کمک میکند.