حدود یک ماه از آغاز یک سال میلادی جدید دیگر می‌گذرد و سال ۲۰۱۸ را با انبوهی از پیشرفت‌های پزشکی و پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه‌ی سلامت پشت سر گذاشته ایم. در این مقاله نیز قصد داریم تا با هم نگاهی گذرا به تأثیرگذارترین مطالعات گزارش‌شده در حوزه سلامت در سال ۲۰۱۸ بیاندازیم.
سال ۲۰۱۸، رویدادهای ورزشی مهم، فاجعه‌های طبیعی بسیار و البته غم از دست‌دادن چهره‌های مهم بسیاری در سراسر جهان را به خود دیده است؛ و البته دنیای علم نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دانشمندان با تمام قوا در حال انجام مطالعات جدید و ارائه نتایج آن‌ها به جهان بوده اند. حال بهتر است نگاهی به محبوب‌ترین مطالعات صورت گرفته در حوزه سلامت در سال ۲۰۱۸ داشته باشیم.
ظهور رژیم‌های غذایی روزانه متناوب
موضوعات مرتبط با رژیم و تغذیه، جزو رکوردداران بیشترین میزان جستجوی اینترنتی در حوزه سلامت در سال ۲۰۱۸ بوده اند. و مطالعات صورت‌گرفته در زمینه مزایای رژیم غذایی روزانه ۱۶:۸ در صدر علاقه‌مندی‌ها قرار داشتند. رژیم ۱۶:۸ نوعی از رژیم غذایی متناوب است که مشابه آیین روزه داری در اسلام، فرد آزاد است تا هرچه که بخواهد در طی ۸ ساعت از روز بخورد اما در طی ۱۶ ساعت بعدی نباید چیزی مصرف کند.
در یکی از مطالعاتی که در ماه ژوئن سال ۲۰۱۸ در ژورنال Nutrition and Healthy Aging منتشر شد، محققان دانشگاه Illinois شیکاگو نیز تأیید کردند که این متد می‌تواند به طور مؤثری به کاهش وزن افراد چاق یا دارای اضافه وزن کمک کند. شرکت‌کنندگان در این مطالعه، که برای ۱۲ هفته از این رژیم غذایی پیروی کرده بودند، توانسته بودند تا در پایان دوره‌ی انجام مطالعه، سه درصد از کل وزن خود را کاهش داده، و همچنین از فشارخون خود نیز بکاهند که بسیار حائز اهمیت است. زیرا چاقی از ریسک فاکتورهای اصلی ابتلا به هیپرتانسیون یا فشار خون بالا است که می‌تواند راه را برای مشکلات قلبی-عروقی بسیاری باز کند.
مطالعه‌ی مشابه دیگری که این‌بار در ماه می سال ۲۰۱۸ و در ژورنال Obesity منتشر شد، ادعا می‌کرد که رژیم غذایی متناوب درواقع مزایای بی‌شمار دیگری نیز به همراه دارد. به عقیده‌ی نویسندگان این مقاله که از محققان دانشگاه Florida College of Medicine in Gainesville هستند، نحوه‌ی اثر این نوع از رژیم غذایی از طریق «روشن‌کردن کلید متابولیسم» است. دوره‌های روزه‌داری یا عدم تغذیه بدن را ملزم به آغاز چربی‌سوزی، به جای استفاده از قند برای تولید انرژی مورد نیاز بدن می‌کند؛ و این دقیقاً علت مؤثر واقع‌شدن رژیم غذایی متناوب برای کاهش وزن است. البته شایان ذکر است که طبق گفته‌ی این محققان، روندهای متابولیکی فعال‌شده طی این رژیم، در افزایش عمر، محافظت از عملکرد شناختی، و کاهش التهاب نیز تأثیرگذار هستند.
عادات روزمره‌‌ای که باید کنار گذاشته شوند
هر ساله با نزدیک‌شدن اعیاد و جشن‌ها، گرایش افراد به سمت عادات ناسالم مثل مصرف سیگار و مشروبات الکلی افزایش می‌یابد، و توجیه اکثر آن‌ها نیز چیزی نیست جز: «فقط برای چند روز است، بعد از تعطیلات دوباره ترکش می‌کنم!» اما بد نیست بدانید تحقیقات نشان داده اند که بعضی از این عادات، هرچند برای مدت کوتاهی پیروی شوند، اما می‌توانن آثار زیان‌باری را در سلامتی فرد ایجاد کنند.
مقاله مرتبط: به اعتیاد به عنوان یک بیماری نگاه کنید
برای مثال یکی ازمطالعات منتشر شده در ژورنال Addiction نشان می‌دهد که مصرف الکل، آثاری به مراتب زیان‌بار‌تر در مقایسه با مصرف مواد اعتیادآور دیگر به خصوص ماریجوانا دارد. به خصوص مصرف طولانی‌مدت الکل، باعث کاهش حجم ماده خاکستری مغز (بخش اعظم عملکردی تشکیل‌دهنده مغز) و نیز آسیب ماده سفید مغز (اجتماع آکسون‌ها و ارتباط بین سلول‌های عصبی که انتقال اطلاعات را ممکن می‌سازند) می‌شود.
مطالاتی که به بررسی اثرات سیگارهای الکترونیکی می‌پرداختند نیز در میان مطالعات انجام‌گرفته در حوزه سلامت در سال ۲۰۱۸ در مرکز توجه قرار داشتنند؛ و مطالعات بسیاری حاکی از آثار مخرب بسیار این سیگارها در مقابل مزایای اندک آن‌ها بودند.
با ظهور سیگارهای الکترونیکی در چند سال اخیر، شرکت‌های تولیدکننده این محصولات از این سیگارها به عنوان راهی بی‌خطر و آسان برای ترک مصرف سیگار نام می‌بردند. اما در همان زمان، مطالعات بسیاری نیز انجام شد که نشان می‌دادند مایع موجود در این سیگارها شامل ترکیبات سمی است که در عین حال می‌تواند بخارات و دودهای سمی نیز تولید کند.
تا اینکه در سال ۲۰۱۸، National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine گزارشی دقیق از برآورد و مرور هزاران مقاله علمی که به آنالیز مزایا و خطرات استفاده از سیگارهای الکترونیکی پرداخته بودند منتشر کرد.
در این گزارش اعلام شده است، که بر اساس شواهد موجود سیگارهای الکترونیکی علی‌رغم کاهش مواجهه با مواد سمی و سرطان‌زای مختلف موجود در سیگارهای تنباکویی، همچنان شامل ترکیبات سمی هستند. و با وجود مزایای انگشت‌شمار این سیگارها در مقایسه با سیگارهای معمول، افرادی که به طور منظم و روزانه از این سیگارها استفاده می‌کنند، مصرف نیکوتینی مشابه با افراد سیگاری معمولی دارند. این حجم از نیکوتین، باعث افزایش ضربان قلب مصرف‌کننده می‌شود. از طرفی، مواد شیمیایی سمی موجود در دود این سیگارها، قابلیت تخریب DNA را دارد که خود به تنهایی می‌تواند ریسک ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله انواع سرطان را افزایش دهد. با توجه به چنین نتایج و آماری، که شدیداً برعلیه سیگارهای الکترونیکی است، بهتر است تا کنترل دقیق‌تری بر تولید و استفاده از این سیگارها وجود داشته باشد.
از مطالعات مرتبط با سرطان چه خبر؟
طبق آمار منتشرشده توسط WHO بالغ بر ۶/۹ میلیون نفر در سراسر جهان، در سال ۲۰۱۸ به علل مرتبط با انواع سرطان‌ها از دنیا رفته اند. چنین اماری، مطالعات مرتبط با سرطان را هرساله در زمره‌ی اولویت‌های اول مطالعاتی قرار می‌دهد.
وقتی صحبت از سرطان به میان می‌آید، موانع از همان اوایل کار، خود را نشان می‌دهند. درحال حاضر تشخیص هرنوع سرطان می‌توان روندی طولانی و دشوار داشته باشد، که امکان اعمال هرنوع درمان مناسب و دقیق را دشوار می‌کند. لذا یک تشخیص دقیق و درست می‌تواند در سرعت‌بخشیدن به درمان و بهبود نتایج بسیار مفید باشد.
مقاله مرتبط: با روش جدید تشخیص سرطان آشنا شوید؛ لابیرنت خونی!
برای رسیدن به چنین هدفی، محققان دانشگاه Johns Hopkins University School of Medicine در بالتمور، آزمایش خونی جدیدی به نام CancerSEEK برای تشخیص سرطان طراحی کرده و روند کار خود را در ژورنال Science منتشر کرده اند.
طبق ادعای این محققان، این تست قابلیت تشخیص هشت نوع سرطان را با حساسیت بالا و دقتی متوسط تا بالا را دارد: سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان کولورکتال، سرطان تخمدان، سرطان کبد، سرطان معده، سرطان پانکراس، و سرطان مری. و بیشترین دقت آن هم برای تشخیص سرطان تخمدان است که در این مورد از دقتی در حدود ۹۸ درصد برخوردار است. نحوه‌ی عمل این تست خونی جدید، از طریق تشخیص بیومارکرهای اختصاصی مرتبط با سرطان، از جمله بیومارکرهای مرتبط با جهش ژنتیکی، یا حضور پروتئین‌های غیرطبیعی مرتبط با انواع سرطان در خون است.
بخش دیگری از مطالعات جنجال برانگیز انجام‌شده در سال گذشته، برروی یافتن راهی برای متوقف‌کردن سرطان پس از تشخیص تمرکز کرده اند. یکی از این مطالعات نیز که در دانشگاه استنفورد کالیفرنیا به انجام رسیده است، تزریق آمپول ازبینبرنده‌ی سرطان در موش‌ها را آزموده است. تنها یک بار تزریق چنین محلولی برای افزایش توان نوع خاصی از سلول‌های ایمنی برای مقابله با تومورهای سرطانی جامد کافی است. با ابداع چنین روندی دیگر نیاز به ساخت هدف‌های ایمونولوژیک اختصاصی برای تومور، یا افزایش قدرت کلی بدن نیز وجود نخواهد داشت. این روش می‌تواند برعلیه انواع مختلفی از سرطان به کار گرفته شود و تا کنون برروی سرطان‌های پستان، کولون، و پوست موفقیت‌آمیز بوده است.
استفاده از درمان‌های قدیمی با اهدافی جدید
یکی دیگر از ترندهای تحقیقات در سال ۲۰۱۸، مربوط به استفاده مجدد از روش‌های درمانی قدیمی بوده است تا از این پس متخصصین بتوانند از آن‌ها برای اهدافی جدیدتر بهره ببرند.
یکی از مثال‌های این موضوع، جوش شیرین است که از ایام قدیم برای بهبود درد سوختگی استفاده می‌شده است. اما اخیراً طی مطالعه‌ای که در The Journal of Immunology منتشر شده است، می‌تواند برای درمان آرتریت نیز به کار گرفته شود. محققان Medical College of Georgia at Augusta University دریافته اند که نوشیدن محلول جوش شیرین می‌تواند در محافظت علیه روماتوئید آرتریت و سایر بیماری‌های التهابی مؤثر باشد. این اثر درمانی به دلیل تأثیر جوش شیرین بر سلول‌های مزوتلیال (سلول‌های مفروش‌کننده‌ی بسیاری از ارگان‌های داخلی بدن) است که باعث می‌شود تا واکنش شدید به غذاهای سنگین نشان نداده و آن‌ها را به عنوان تهدیدی برای عفونت تشخیص ندهند. همچنین به نظر می‌رسد محلول جوش شیرین، توانایی انواع مختلفی از سلول‌های ایمنی در طحال، کلیه‌ها و خون محیطی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بخشی از مطالعات دیگری که در سحوزه سلامت در سال ۲۰۱۸ منتشر شده اند، نشان داده اند که مجموعه‌ای از داروهای روتین که هم‌اکنون مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانند در درمان انواع دیگری از بیماری‌های که جزو اهداف اولیه درمانی این داروها نبوده اند نیز به کار گرفته شوند.
در این راستا، مطالعات متعددی به این نتیجه رسیده اند که داروهایی که هم اکنون برای درمان ویروس هرپس سیمپلکس استفاده می‌شوند، قابلیت کاهش ریسک ابتلا به بیماری آلزایمر را دارند. بزرگ‌ترین مطالعه انجام‌شده از این نوع، مشخص کرده است که استفاده از این روش درمانی، خطر ابتلا به آلزایمر را تا ۱۰ برابر کاهش می‌دهد.
عده‌ای از مکمل‌های غذایی نیز در سال گذشته در صدر توجهات قرار داشته اند که مثال بارز آن‌ها نیکوتامین ریبوزید، یک مکمل ویتامین B3 است. بر اساس یک مطالعه کوچک انجام‌شده، که نتایج آن در ژورنال Nature Communications منتشر شده است، مکمل‌های نیکوتامین ریبوزید، اثر مثبتی بر کاهش فشار خون و حفظ سلامتی عروق خونی در افراد مسن دارند.
همانطور که مشاهده کردید سال ۲۰۱۸ سالی پربار از نظر پیشرفت‌های بالینی، تحقیقات پزشکی، و پیشرفت سلامت بوده است و بی شک سال پیش رو نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. تیم دکترمجازی نیز همانند همیشه سعی خواهد کرد تا به روزترین و دقیق‌ترین اطلاعات و اخبار مرتبط با حوزه‌ی سلامت را در اختیار شما قرار دهد.
