زمانی که یک یا هر دو دستمان خواب می‌روند، حس کرختی و بی‌حسی داشته و فرد حس می‌کند سنجاق یا سوزن به دستش فرو می‌رود (حس سوزن سوزن شدن). اصطلاح پزشکی این حالت «paresthesia» می‌باشد. دلایل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد این حالت شوند. برخی از این عوامل خوش‌خیم هستند و این درحالی است که دلایل دیگر نیاز به درمان خواهند داشت.
در هر زمان از شبانه روز مکن است دست‌ها خواب بروند. درصورتی که فردی این حالت را مکرراً در طول شب تجربه کند، برخی عوامل زمینه‌ای ممکن است مسئول ایجاد این حالت باشند.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که عوامل ایجاد کننده‌ی حالت خواب رفتن دست چیست، چگونه می‌توانیم از ایجاد این حالت جلوگیری کنیم و درمان‌های موجود برای حل این حالت چیستند.
مورمور شدن
مورمور شدن یا نابهنجارى بساوشى یا به عبارت دیگر اختلال حس لمس به صورت خارش حالتی است که از آن با عنوان «paresthesia» یاد می‌شود. موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی در ایالات متحده این حالت را به صورت احساس سوزش یا تیر کشیدن توصیف می‌کند که در اندام‌ها، دست‌ها و پاها رخ می‌دهد.
مردم این حالت را به صورت احساس فرورفتن سوزن در بدن، خزش روی پوست یا کرختی توصیف می‌کنند. توصیف دیگر، خواب رفتن عضو است.
نابهنجاری بساوشی در هر زمانی از شبانه روز و بدون پیش آگهی می‌تواند رخ دهد. این حس می‌تواند ناراحت کننده باشد اما معمولاً بدون درد است.
علل خواب رفتن دست ها در شب
بیشتر مردم گاه به گاه دوره‌های کوتاه مدت خواب رفتن اندام را تجربه می‌کنند.
اغلب موقعیت و حالت بدن فرد باعث ایجاد این وضعیت می‌شود. برای مثال بازوی یک فرد می‌تواند در حالتی به خواب رود که شخص طوری دراز کشیده باشد که بر روی عصب یکی از اندام‌ها فشار بیاورد.
علل ایجاد نابهنجاری بساوشی معمولاً بی‌ضرر هستند و غالباً زمانی ایجاد می‌شوند که یک عصب تحت فشار پایدار قرار داشته باشد. این حس می‌تواند با تغییر وضعیت شخص از بین برود.
برخی شرایط دیگر نیز می‌توانند باعث ایجاد خواب رفتن دست ها شوند. مانند:
سندرم تونل کارپال (CTS)
سندرم تونل کارپال بسیار شایع است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که کارهایی مانند تایپ کردن، نواختن پیانو و سایر کارهایی که انگشتان را زیاد درگیر می‌کنند مرتباً انجام شوند که انجام مداوم این کارها بر روی عصب مدین فشار زیادی وارد می‌کند. این عصب در طول بازو حرکت کرده و از طریق مچ دست وارد دست می‌شود.
این سندرم می‌تواند باعث ایجاد درد و کرختی در دست‌ها و بازوها شود. اما یکی از اولین علائم آن مورمور شدن و خواب رفتن اندام است که بیشتر در شب و در دست‌ها و مچ‌ها ایجاد می‌شود.
علائم ممکن است در شب بروز کند چراکه مردم اغلب عادت دارند شب‌ها مچ خود را خم کرده و بخوابند.
درصورت وجود برخی حالات، احتمال ایجاد سندرم تونل کارپال افزایش می‌یابد. مانند:
- داشتن شغلی که نیاز به حرکات مکرر دست وجود دارد. مانند تایپ و انجام عملیات ماشینی
- باردار بودن
- وجود احتباس مایعات
بیشتر بخوانید:
دیابت
افرادی که دیابت دارند، درخطر آسیب به اعصاب و نورن‌ها هستند که اصطلاح پزشکی برای این حالت «نوروپاتی دیابتی یا diabetic neuropathy» می‌باشد.
این حالت زمانی رخ می‌دهد که سطوح بالای قند و چربی خون در طول زمان، پایانه‌های عصبی را تخریب می‌کنند.
نوروپاتی دیابتی معمولاً باعث ایجاد کرختی و سوزن سوزن شدن پاها و ساق پا می‌شود. با این حال می‌تواند دست‌ها و بازوها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
کمبود ویتامین‌های گروه ب
کمبود ویتامین‌های گروه ب می‌تواند باعث ایجاد مشکلات فراوانی شود. مانند: کم خونی و سوزن سوزن شدن انگشتان. ممکن است به راحتی این سوزن سوزن شدن را با احساس خواب رفتن دست ها اشتباه بگیریم.
برخی از افراد بیشتر درمعرض کمبود ویتامین‌های گروه ب هستند. شامل:
- افراد گیاهخوار و وگان
- بالغین بالای ۵۰ سال
- افراد دارای برخی مشکلات گوارشی مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده (IBD)
علل دیگر نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی عبارت است از آسیب عصب که انگشتان را درگیر کند. نوروپاتی دیابتی یکی از انواع این حالات است.
با این حال، عوامل دیگری نیز می‌توانند به اعصاب آسیب بزنند و باعث ایجاد حالت خواب رفتن در دست‌ها، بازوها، ساق پاها و یا پاها شوند.
عوامل دیگر نوروپاتی محیطی عبارتند از:
- برخی از انواع آسیب‌ها
- اختلال مصرف الکل که قبلاً الکلیسم نام داشت
- اختلالات خود ایمنی
- برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی
- اختلالات مغز استخوان
- عفونت‌ها مانند بیماری لایم و ایدز
- تومور (با ایجاد فشار بر روی اعصاب)
بیشتر بخوانید:
مالتیپل اسکلروزیس (MS)
با استناد به انجمن ملی مالتیپل اسکلروزیس در ایالات متحده، سوزن سوزن شدن و کرختی اولین علائمی هستند که در این بیماری ظاهر می‌شوند.
این علائم معمولاً صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. با این وجود، وابسته به این که بیماری با ضایعه در کدام قطعه نخاعی ایجاد شده باشد، فرد ممکن است حس مورمور شدن و کرختی را در دست‌ها یا پاهای خود حس کند.
سکته
سکته و حملات ایسکمیک گذار می‌توانند حالت کرختی و مورور شدن در بازوها بوجود آورند.
حملات ایسکمیک گذرا زمانی اتفاق می‌افتند که عاملی باعث انسداد و نرسیدن موقتی خون به مغز شود. این حملات با عنوان «سکته‌های هشدار دهنده» شناخته می‌شوند.
سکته و حملات ایسکمیک گذرا می‌توانند عملکرد اعصاب را تحت تأثیر قرار داده و باعث ایجاد تغییر در حس شوند که می‌تواند شامل مورمور شدن دست و پا باشد. همچنین می‌توانند احساس کرختی و درد شدید ایجاد کنند.
پیشگیری
می‌توان از مشکل ایجاد کننده خواب رفتن دست ها در حین خواب پیشگیری کرد.
برای مثال، ممکن است خوابیدن در محیطی فراخ‌تر برای برخی افراد کارساز باشد. درصورتی که شخص در معرض ابتلا به سندرم تونل کارپ قرار دارد، استفاده از مچ‌بند (brace) و ورزش‌کردن می‌تواند کمک کند.
درصورتی که کمبود ویتامین B موجب خواب رفتن دست شود، پزشک می‌تواند با تجویز مکمل غذایی یا با توصیه به تغییر رژیم غذایی آن را درمان کند.
نتیجه گیری و زمان مراجعه به پزشک
خواب رفتن دست ها حالتی شایع است که بخصوص شب‌ها رخ می‌دهد. این حالت با نحوه‌ی دارز کشیدن فرد ارتباط دارد چرا که ممکن است روی عصب فشار وارد شود.
با این وجود، درصورتی که فرد این حالت را مکرراً تجربه کند ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی وجود داشته باشد. این لزوم بخصوص زمانی است که فرد حالات زیر را تجربه کند:
- اختلالات بینایی
- بی‌حسی، کرختی یا مورمور شدن صورت
- مشکل تکلم
- اشکال هماهنگی مثلاً درهنگام راه رفتن
- ضعف یا درد با منشا نامشخص
هرکس که فکر می‌کند مورمور شدن اندام وی حاصل یکی از وضعیت‌های بالینی زمینه‌ای، دارو یا اختلال مصرف الکل باشد، باید به پزشک مراجعه کند.
