هر آنچه باید راجع به آفتاب سوختگی بدانید!

با رسیدن فصل تابستان، میزان آفتاب سوختگی هم نسبت به سایر فصول به مراتب بیشتر می شود که باید آن را جدی گرفت. طبق گزارش‌های مرکز سرطان پوست، سالانه ۵,۴ میلیون مورد سرطان پوست غیرملانینی در آمریکا درمان می شود که ۹۰% آن، به دلیل تابش اشعه ی فرابنفش خورشید است.

چرا آفتاب ما را می سوزاند؟!

تمام آفتاب سوختگی ها مربوط به ملانین و اشعه ی فرابنفش است. اشعه فرابنفش در نور خورشید و دستگاه های برنزه‌کننده یافت می‌شود که با آسیب به DNAی سلول پوستی، آن‌را از بین می‌برد. ملانین موجود در پوست معمولا از این آسیب جلوگیری می‌کند. وقتی در بدن در برابر نور شدید خورشید قرار می‌گیرد، آن‌را مجبور می کند تا ملانین بیشتری در لایه های زیرین پوست بسازد و از آن محافظت کند. هر چه پوست بیشتر آسیب ببیند، ملانین بیشتری ترشح می‌شود که باعث تیره شدن رنگ پوست افراد می‌گردد. قرمزی حاصل از آفتاب سوختگی، به دلیل وجود جریان خون بیشتر برای مقابله با آسیب وارده به سلول‌های پوست در آن ناحیه است. به گفته‌ی پروفسور گری چانگ^۱ ، استاد درماتولوژی از دانشگاه پزشکی تافتز^۲ ، ملانین یک ضد آفتاب طبیعی است، به طوری که وقتی بدن آسیب به پوست را حس می کند، ملانین بیشتری به لایه زیرین پوست می‌فرستد تا از آسیب جلوگیری کند. ملانین اشعه ی فرا بنفش را جذب کرده و آن را به شکل گرما آزاد می کند. ملانین در تعیین رنگ پوست افراد نیز نقش دارد؛ افراد سفید پوست ملانین کمتر و افراد سیاه پوست بیشترین ملانین را دارند. لذا افراد سیاه پوست تا حدود زیادی از آفتاب سوختگی مصون‌اند، چرا که ضد آفتاب طبیعی در بدنشان وجود دارد.
متخصصان پوست از مقیاسی بنام فیتس پاتریک^۳ ، برای تعیین میزان آفتاب سوختگی بر اساس رنگ پوست استفاده می‌کنند. دکتر شاراد پال^۴، متخصص سرطان پوست از دانشگاه آکلند روش استفاده از این مقیاس را این گونه اعلام کرد:

• پوست نوع ۱ همیشه آفتاب سوخته می‌شود و برنزه نمی‌شود. این نوع پوست در افراد مو قرمز یا بلوند پلاتینی وجود دارد. این افراد نهایتا ۶۷ دقیقه تقسیم بر شاخص فرا بنفش، بدون محافظ پوست، می‌توانند زیر نور آفتاب قرار گیرند. به طور مثال، اگر میزان فرابنفش ۱۲ باشد، حدود ۵.۸۵ دقیقه می توانند در معرض تابش این نور باشند.
• پوست نوع ۲، به سختی برنزه شده و سریع آفتاب‎سوخته می شود. این نوع پوست در افراد بلوند و چشم آبی یافت می شود. این افراد ۱۰۰ دقیقه تقسیم بر شاخص فرا بنفش، می توانند در معرض آفتاب باشند.
• پوست نوع ۳ که در افراد مو قهوه ای و چشم قهوه ای وجود دارد، به آسانی برنزه و آفتاب سوخته می گردد. این افراد ۲۰۰ دقیقه تقسیم بر شاخص فرابنفش، می توااند در آفتاب بمانند و آفتاب سوخته نشوند.
• پوست نوع ۴ در افرادی که حوالی مدیترانه، اسپانیا و هند زندگی می کنند، وجود دارد. این پوست به آسانی برنزه شده و گاهی آفتاب سوخته می شود. زمان قرارگیری در نور آفتاب برای این افراد، ۳۰۰ دقیقه تقسیم بر شاخص فرا بنفش است.
• پوست نوع ۵ به رنگ قهوه‌ای روشن است و آفتاب سوخته نمی‌شود. افراد تیره‌پوستِ هندی و آفریقای شمالی این نوع پوست را دارند.
• پوست نوع ۶ به حدی تیره است که آثار برنزه شدن در آن دیده نمی‌شود. این پوست هرگز آفتاب‌سوخته نمی شود!

علائم آفتاب سوختگی

علائم آفتاب سوختگی چند ساعت بعد از آفتاب گرفتن خود را نشان می‌دهد. داغی، قرمزی و سوزش پوست علائم معمول آفتاب‌سوختگی است. هر چند تاول، سردرد، تب و کوفتگی هم در بعضی افراد در درجات شدید تر سوختگی بروز می‌کند. به گفته ی دکتر دلفین جی لی ^۵ ، متخصص پوست از دانشگاه سانتا مونیکای کالیفرنیا، در سوختگی درجه‌ی دوم، تاول‌های پر از آب تشکیل می شود تا پوست آن ناحیه را خنک کند.
علائم آفتاب سوختگی تا زمانی که پوست خود را بازسازی کند، ادامه دارد که چند روز طول می کشد. خارش و پوسته پوسته شدن محل سوختگی، نشانه ی بهبود آن ناحیه است. علاوه بر پوست، چشم‌ها نیز آفتاب سوخته می‌شوند که این نوع سوختگی بسیار دردناک‌تر است.

مقالات مرتبط: با انواع سوختگی و راهکارهای آن آشنا شوید

  محافظت از پوست در برابر آفتاب در سال جدید

درمان آفتاب سوختگی

اولین راه برای بهبود علائم، خارج شدن از محدوده تابش خورشید است تا فرا بنفش بیشتری به پوست نرسد. غوطه‌ور شدن در وان آب‌ِ خنک یا دوش آب خنک باعث پایین آمدن دمای پوست می‌شود. استفاده از حوله ی خیس و خنک بر روی محل سوختگی و کرم های مرطوب‌کننده برای جذب آب بیشتر پوست، باعث می‌شود پوست خشک نمانده وسریع‌تر بهبود یابد. لایه‌های آسیب دیده‌ی پوست را نکنید و اجازه دهید لایه‌های مرده خود بخود از پوست جدا شوند.
استفاده از پماد های هیدروکورتیزون بر روی محل سوختگی توصیه می‌شود. داروهای آسپیرین، ایبو پروفن از ورم جلوگیری کرده و درد را می کاهند. خوردن آب کافی برای جلوگیری از دهیدراته شدن سایر ارگان های بدن، نباید فراموش شود.

جلوگیری از آفتاب سوختگی

در ساعات مشخصی از روز که میزان اشعه ی فرا بنفش حداکثر است، باید از حضور زیر نور آفتاب خودداری کنید. به گفته‌ی دکتر لی، از ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر، بهتر است خود را در سایه‌ها پنهان کنید! استفاده از کرم‌های ضدآفتاب مناسب و کلاه و عینک آفتابی هم برای محافظت از نور خورشید ضروری است. برای کسانی که پوست نوع ۱ و ۲ دارند، نصب پنجره های ضد فرابنفش در خانه یا محل کار توصیه می‌شود. عینک آفتابی که ۱۰۰% فرا بنفش را دفع می‌کند، برای حفظ سلامت چشم لازم است.

پی نوشت

^{۱. Gary Chuang}

^۲. Tufts

^{۳. Fitzpatrick Scale}

^{۴. Sharad P. Paul}

^{۵. Delphine J. Lee}

^{۶. Environmental Protection Agency}