بدن در بسیاری از مناطق از چربی به عنوان منبع انرژی و عایق استفاده میکند و تا حدودی از چربی تشکیل شده است، اما اگر این مقدار چربی کبد خیلی زیاد شود، ممکن است نشانهای از بیماری کبد چرب باشد. دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد: بیماری کبد چرب الکلی و بیماری کبد چرب غیرالکلی. همچنین بارداری میتواند از علل کبد چرب باشد. این بیماری به کبد آسیب میرساند و حذف توکسین و مواد اضافهی بدن و تولید صفرا توسط کبد را مختل میکند. زمانیکه این اعمال کبد مختل شود فرد در سایر ارگانها و قسمتهای بدن دچار مشکل میشود.
درمان اولیه مربوط به تغییر در رژیم غذایی و ورزش است. اگرچه ممکن است بعضی از افراد در مراحل حاد بیماری به پزشک مراجعه کنند.
رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب
کاهش کالری و خوردن فیبر زیاد و استفاده از غذاهای طبیعی نقطه شروع خوبی هستند. خوردن غذاهای حاوی کربوهیدراتهای پیچیده، فیبر و پروتئین میتواند به بدن کمک کند. غذاهایی که التهاب را کاهش میدهند یا کمک میکنند تا سلولهای بدن، خود را بازسازی کنند به یک اندازه اهمیت دارند.
بعضی از مردم به دنبال برنامه رژیم خاصی مانند رژیم غذایی گیاهی یا رژیم مدیترانهای میروند. متخصص تغذیه میتواند یک برنامه رژیم غذایی مناسب برای سلیقهها، علائم و باتوجه به وضعیت سلامتی فرد تهیه کند. علاوه بر این دستورالعملهای اساسی، غذاهای خاصی نیز وجود دارد که ممکن است برای افراد مبتلا به کبد چرب مفید باشد، از جمله:
سیر
سیر از مهمترین عناصر برنامهی غذایی است و میتواند برای افراد با کبد چرب مفید باشد. در مطالعهای مشخص شد که سیر به کاهش وزن بدن و چربی در افراد با کبد چرب کمک میکند.
اسیدهای چرب امگا ۳
بررسیهای انجام شده در تحقیقی که انجام شد نشان میداد که اسیدهای چرب امگا ۳ در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب سطح HDL کبدی و میزان سایر کلسترولها را بهبود میبخشد.
قهوه
نوشیدن قهوه عادت صبحگاهی بسیاری از مردم است، اما میتواند مزایای بیشتری هم داشته باشد، به گفته یک گزارش در Annals of Hepatology، قهوه حاوی اسید کلروژنیک است که یک ترکیب قوی و دارای خواص آنتی اکسیدان و ضد التهابی میباشد. همچنین باعث کاهش کلسترول و فشار خون میشود. قهوه به محافظت از بدن در برابر بیماریهای کبد چرب غیرالکلی کمک میکند. اضافه کردن قهوه به وعده صبح در افراد دارای کبد چرب بسیار عالی است.
مقالۀ مرتبط: تأثیر نوشیدن چای و قهوه بر سلامت کبد
کلم بروکلی
خوردن انواع سبزیجات مختلف برای بیماران کبد چرب مفید است، اما در مورد این وضعیت کلم بروکلی اهمیت بیشتری دارد. طبق مقالهای در ژورنال Nutrition مصرف طولانیمدت بروکلی باعث جلوگیری از افزایش چربی در کبد موشها میشود. محققان باید مطالعات بیشتری در مورد انسان انجام دهند، اما این شواهد اولیه امیدوارکننده است.
مقالۀ مرتبط: آیا کلم بروکلی در درمان دیابت نوع ۲ موثر است؟
چای
استفاده از چای برای اهداف دارویی، کاریست که از هزاران سال پیش تا کنون ادامه دارد. همانطور که تحقیقات اخیر در ژورنال World Journal of Gastroenterology نشان میدهد، به ویژه چای سبز باعث کاهش میزان چربی بدن و خون میشود. سطوح آنتی اکسیدانی در چای سبز نیز بسیار مفید است.
گردو
گردو یک مادهی غذایی عالی در برنامه رژیم غذایی به حساب میآید و دارای سطح امگا ۳ فراوانی است. گزارشی در سال ۲۰۱۵ نشان میدهد که خوردن گردو عملکرد کبدی را در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی بهبود میبخشد.
آووکادو
آووکادو غنی از چربیهای سالم و حاوی مواد مغذی ضد التهابی و فیبر محلول است که میتواند به کاهش قند خون و استرس اکسیداتیو در بدن کمک کند.
پروتئین سویا یا آب پنیر
مطابق با یک بازبینی در Journal of Gastroenterology and Hepatology، بعضی از پروتئینها میتوانند بدن را از بیماری کبد چرب محافظت کنند. پروتئین سویا و پنیر برای کمک به توازن اثرات مصرف کربوهیدرات ساده و کاهش سطح قند خون کارآمد است. همچنین به بدن کمک میکند تا توده عضلانی حفظ شود و وزن کلی کاهش یابد.
از کدام یک از مواد غذایی پرهیز کنیم؟
اضافه کردن غذاهای سالم به رژیم غذایی یکی از راههای مدیریت بیماری کبد چرب است. با این حال، برای افرادی که دارای بیماری کبد چرب هستند، محدود کردن یا حذف غذاهای خاصی نیز به همان اندازه مهم است.
شکر و قندهای افزودنی
قندهای افزودنی میتوانند به افزایش قند خون و چربی در کبد کمک کنند که معمولا در آب نبات، بستنی و نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابهها و میوه یافت میشوند. این قندها همچنین در غذاهای بستهبندی، محصولات پخته شده و حتی قهوه و چای خریداری شده وجود دارند. اجتناب از قندهای دیگر، از جمله فروکتوز میتواند به کم شدن مقدار چربی در کبد کمک کند.
الکل
الکل یک عامل خطر مهم برای افرادی است که بیماری کبد چرب دارند. الکل بر کبد تاثیر میگذارد و فرد را در معرض ابتلا به کبد چرب و سایر بیماریهای کبدی مانند سیروز کبدی قرار میدهد. فرد مبتلا به بیماری کبد چرب باید الکل را در رژیم غذایی خود کم یا از آن حذف کند.
غلات و حبوبات فراوری شده
غلات فراوری شده در نان سفید، ماکارونی و برنج سفید وجود دارد. این دانهها پس از پردازش، فیبر خود را از دست دادهاند، که میتوانند پس از تجزیه در بدن قند خون را افزایش دهند.
غذاهای سرخ شده یا شور
غذاهای سرخ شده یا شور میتواند کالری و خطر افزایش وزن را زیاد کند. اضافه کردن ادویهجات و گیاهان به وعده غذایی یک راه عالی برای ساخت غذاهای معطر بدون نمک است. به جای غذاهای سرخ شده بهتر است از غذای بخارپز و پخته شده استفاده شود.
گوشت
گوشت گاو و خوک دارای چربیهای اشباع بالایی هستند، که این افراد باید از خوردن آنها اجتناب کنند. گوشت بدون چربی، ماهی و توفو جایگزین خوبی اند، ولی ماهیهای دریای آزاد و روغن ماهی بهترین انتخاب هستند.
تغییر سبک زندگی
ورزش منظم برای همه مهم است، اما برای افراد مبتلا به کبد چرب مفیدتر است. از دست دادن وزن و حفظ تناسب بدن با ورزش میتواند به کاهش علائم کمک کند. حتی ۳۰ دقیقه تمرین متوسط ۳ تا ۵ بار در هفته میتواند به فرد کمک کند که احساس راحتی کرده و علائم خود را کاهش دهد. هر روز صبح راه رفتن بر روی تردمیل در حین تماشای تلویزیون از راههای افزایش سطح فعالیت در طول روز بدون نیاز به زمان اختصاصی برای تمرین است.
چه زمانی باید به دکتر یا متخصص تغذیه مراجعه کرد؟
اگر رژیم غذایی و ورزش به اندازه کافی برای کنترل علائم بیماری کارساز نبود، نیاز است تا به پزشک مراجعه شود. پزشک میتواند تجزیه و تحلیل کامل و تجویز دارو را انجام داده یا فرد را به یک متخصص تغذیه راهنمایی کند تا از یک برنامه رژیم غذایی مناسب استفاده نماید. هیچ داروی فعلی برای درمان بیماری کبد چرب که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده باشد وجود ندارد. با این حال، انتخاب رژیم غذایی و شیوه زندگی می تواند شرایط را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.