نه، نوشیدنی انرژی‌زا باعث اعتیاد به کوکائین نمی‌شود!

علم جوابی به ما نمی‌دهد؛ در عوض، ابزاری است که انسان آن را جهت تولید نتایج معنی‌دار از اطلاعات توسعه داده است. از همین رو، اگر زمانی از فردی شنیدید که “از دیدگاه علم، نوشیدنی‌های انرژی‌زا موجب اعتیاد به کوکائین می‌شود“؛ مطمئن باشید که علم هیچ‌گاه چنین لافی نمی‌زند.

بر اساس نتایج مطالعه‌ای که این روزها نقل محافل شده، نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند دروازه‌ای به سوی مصرف کوکائین باشند. احتمالاً شما هم – به عنوان یک کاربر اینترنت – گاه‌گداری از این نوشیدنی‌ها استفاده می‌کنید. و طبیعتاً هیچ‌گاه هم دوست نخواهید داشت که به کوکائین اعتیاد پیدا کنید، چرا که خوب، اعتیاد پرهزینه و خطرناک است و از سوی دیگر می‌تواند عزیزان‌تان را نیز از اطراف‌تان پراکنده نماید. از همین رو، ما وظیفۀ خود دانستیم که خدمت‌تان اطلاع بدهیم که:

علم هیچ‌گاه نگفته که مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا به مصرف متعاقب کوکائین منجر می‌شود.

پس فعلاً نوشیدنی‌هایتان را دور نیندازید.

اکنون حتماً از خودتان می‌پرسید که چگونه می‌توان از عدم صحت این ادعا مطمئن بود؟ متاسفانه هیچ‌گاه نمی‌توان مطمئن بود. حتی دانشمندان هم هرگز نمی‌توانند با قطعیت به چیزی اطمینان داشته باشند. در نتیجۀ به همان اندازه که از عدم صحت این ادعا نمی‌توان اطمینان داشت، به درستی آن هم نیز باشد شک کرد! ولی بیایید نگاهی داشته باشیم به خلاصۀ نتایج این مطالعه، که در ژورنال نه چندان پرنفوذ  Drug and Alcohol Dependence انتشار یافته است.

ولی علت حصول چنین نتیچه‌ای چیست؟ محققان در این مطالعه از حدود هزار دانشجو یک نظرسنجی به عمل آوردند، که در آن سوالاتی در رابطه با سابقۀ مصرف مواد مخدر نیز مطرح شده بود. با بررسی اطلاعات حاصل از این پرسش‌نامه، محققان دریافتند که گرایش به مصرف مواد مخدر در آن دسته از دانشجویانی که به طور منظم از نوشیدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌کردند، نسبت به افرادی که مصرف سالانۀ خود را کاهش داده بودند، محتمل‌تر بوده است.
شایان ذکر است که در پرسش‌نامۀ مذکور، فرضیه‌های دیگری نیز بررسی شده بودند؛ طرح سوالاتی از قبیل این که “احتمال مصرف ماری‌جوانا، الکل و سایر مواد مخدر بین مصرف‌کنندگان نوشیدنی‌های انرژی‌زا” و دخالت دادن فاکتورهایی نظیر؛ سن، جنس، نژاد و سطح تحصیلات والدین، از این دسته‌اند.

پرواضح است که پژوهشگران، در حقیقت، قصد داشته‌اند چندین فرضیه را به صورت هم‌زمان مورد بررسی قرار دهند؛ و در ادامه، با استناد به اطلاعات کسب‌شده، وجود هر نوع رابطه بین مصرف این دو (نوشیدنی و مواد مخدر) را اثبات نمایند. آن‌ها قصد ندارند هیچ‌کسی را از مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها منع کنند، بلکه صرفاً در حال تلاش برای یافتن یک رابطۀ منطقی و قابل اعتمادند. ولی خب باید قبول کرد که نتیجۀ حاصل‌شده از این مطالعه، در نوع خود جالب توجه است.

خب، توصیۀ ما این است که مواد مصرف نکنید، اگر هم می‌کنید خیلی وحشت‌زده نشوید و نگران هایپ، رد بول و بلک فلان (!) هم نباشید. علم هنوز آمادگی ارائه‌ی یک نتیجۀ قطعی را ندارد.

هر چند مصرف نوشیدنی انرژی‌زا لزوماً از شما یک معتاد نخواهد ساخت، ولی این خود چراغ سبزی برای مصرف خارج‌ازحد این قبیل از نوشیدنی‌ها محسوب نمی‌شود.

جهت مطالعۀ بیشتر به مقالۀ مرتبط در دکتر مجازی مراجعه کنید: نوشیدنی‌های انرژی‌زا؟ هرگز!