آیا تب همیشه به معنی وجود عفونت در بدن است ؟

اگرچه اکثر پزشکان تب را با داروهای ضدتب، کاهش می‌دهند، اما به طور معمول، فقط برای ایجاد راحتی بیماران است.
همه‌ی ما دست کم یک بار تب و لرز را تجربه کرده‌ایم. هنگامی که دمای بدن را اندازه می‌گیریم و دماسنج دمای بیش از ۳۸ را نشان می‌دهد، بسیاری از ما بلافاصله بر این باوریم که با میکروب‌های عفونی مواجه هستیم. اما در واقع، تب همیشه نشانی از عفونت نیست.
مسمومیت‌هایی مانند گلودرد و یا آنفلوانزا، شایع‌ترین علت برای افزایش درجه حرارت بدن هستند، بیماری‌های غیر معمول مانند آسیب مغزی، واکنش به مواد مخدر قانونی و غیر قانونی و حتی سرطان می‌توانند دمای بدن را بالاتر از سطح طبیعی خود افزایش دهند.

متوسط درجه حرارت بدن انسان حدود ۳۷ درجه سانتی‌گراد است (یا ۹۸.۶ درجه فارنهایت). اما کارشناسان معتقدند که درجه حرارت بدن به عوامل مختلف دیگری مثل سن فرد و میزان فعالیت فیزیکی آن‌ها بستگی دارد. به طور کل دمای بدن افراد جوان بیش‌تر است، در حالی که افراد مسن دمای کم‌تری دارند که به دلایل مختلف این اتفاق می‌افتد. طبق استانداردهای پزشکی، اگر فردی دمای بالاتر از ۳۸.۲ درجه سانتی‌گراد (۱۰۰.۴ درجه فارنهایت) داشته باشد، تب دارد، گرچه ممکن است بعضی افراد در دمای کم تر از ۳۸.۲ هم تب داشته باشند با این حال، تب و یا بیشتر نام رسمی پزشکی “hyperthermia” یک اصطلاح جهانی تعریف نشده است. اکثر پزشکان به تب تنها به عنوان درجه حرارت بالا ناشی از عفونت و التهاب اشاره می‌کنند، در حالی که دیگران از آن برای توصیف همه شرایطی که درجه حرارت بدن بالاتر از ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت است، استفاده می‌کنند.

در اکثر موارد تب به علت عفونت ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند شامل نه تنها ویروس‌ها و عفونت‌های باکتریایی، بلکه انگل‌ها، عفونت‌های دستگاه ادراری و آپاندیسیت باشد. علل رایجتر عفونت، مواردی مانند تومور بدخیم، ایسکمی بافتی (وضعیتی است که خون کافی به بافت نمی‌رسد) و واکنش به داروهای خاص باشد. داروهایی که باعث ایجاد واکنش می‌شوند عبارتند از مواد غیر قانونی مانند اکستازی، داروهای تجویزی مانند داروهای ضد افسردگی مانند SSRIها و در موارد نادر داروهای ضدویروسی. علل دیگر تب عبارتند از التهاب پس از جراحی یا آسیب مغزی، اختلالات غدد درون ریز و حتی سرطان. اما آن‌چه واقعا در بدن شما اتفاق می‌افتد زمانی که خود را در تعداد زیادی از پتو ها می‌پیچید چیست؟ دکتر ادوارد والتر، از انگلستان، می‌گوید هنوز هم محققان به طور کامل نمی‌دانند که تب چگونه اتفاق می‌افتد. هنگامی که عفونت وجود دارد، ویروس‌ها یا باکتری‌ها از طریق سیستم ایمنی بدن شما ماده‌ای تب‌زا (هر ماده‌ای که سبب تب شود) تولید می‌کنند. این pyrogen (تب‌زا) پیام‌‌هایی را به ناحیه مغز، معروف به orgum vasculosum lamina terminalis حمل می‌کنند. در آن‌جا، یک دسته از پیام‌های شیمیایی به نام پروستاگلاندین‌ها تولید می‌شود. این ترکیبات سیگنال‌های عادی در هیپوتالاموس را تغییر می‌دهند و باعث می‌شود دمای بدن بالاتر رود.

اگر عفونت عامل تب نباشد، تعدادی از مکانیسم‌های مختلف دیگر می‌تواند باعث تب شود. التهاب اغلب باعث تب می‌شود که به علت برخی از مواد شیمیایی است که در طول پروسه التهابی تولید می‌شوند،. به طور مشابه، ممکن است بعضی از داروهایی که می‌توانند باعث تب شوند، دارای ویژگی تب‌زایی باشند. یک نوعِ ضدافسردگی‌های شناخته شده به عنوان SSRI‌ها می‌تواند سطح “ترموستات” را با تغییر پیام‌های شیمیایی در مغز، تحت تأثیر قرار دهد. آسیب مغزی می‌تواند از طریق ضربه مستقیم به مناطقی که درجه حرارت را تنظیم می‌کنند، باعث تب شود.

پس تب را پزشکان پاسخ فیزیولوژیکی بدن می‌نامند، و نه بخشی از یک بیماری یا عفونت. تب ممکن است انطباق تکاملی برای کمک به بدن جهت مبارزه با میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا باشد. هنوز هم برای پزشکان معمول است که تب را با دسته‌ای از داروهای آنتی‌پریتیک (مانند ایبوپروفن و استامینوفن) پایین بیاورند، اما این داروها عمدتاً برای راحتی افراد است، نه کمک به بهبودی آن‌ها.

دانشمندان علوم اجتماعی و مورخان خاطر نشان کردند قبل از اختراع واکسن، تب‌ها اغلب مرگبار بودند و ترس ما از بیماری هایی مانند گلودرد و تب خال وجود داشت. در جامعه امروزه پزشکان به نگرانی والدین بر درجه حرارت بدن کودکان خود، یا همان “ترس از تب” (fever phobia) اشاره کرده‌اند، زیرا والدین از شرایطی مانند تشنج و آسیب دائمی مغز به عنوان نتیجه‌ای از حرارت بالا می‌ترسند.
در اثر گرمازدگی (که تا حدودی گیج کننده است، به نام هیپرترمی)، بدن بدنبال گرمای بیش از حد به دلیل ناتوانی در از بین بردن آن، از مکانیسم‌های طبیعی مانند عرق کردن استفاده می‌کند. به این ترتیب، این عمل یک تغییر داخلی در تنظیم گرما در هیپوتالاموس نیست، بلکه ناتوانی بدن برای حفظ آن است که در اغلب موارد برای افرادی مانند ورزشکاران در طول دوره فعالیت اتفاق می افتد.

اگر دمای بدنتان بیش از ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت باشد، شما قطعا تب دارید و اگر بیش از ۱۰۴ درجه فارنهایت باشد، نیاز به پزشک دارید. یا اگر می‌دانید وضعیت تیروئیدتان مناسب نیست یا سابقه سرطان دارید، احتمال دارد که این موارد باعث تب شوند و نیاز به پزشک داشته باشید. اما اگر میزان تب شما کم باشد و هیچ‌کدام از شرایط فوق را نداشته باشید، احتمالا با یک فنجان سوپ و کمی استراحت در منزل حالتان خوب می شود.