MS(multiple sclerosis) یک بیماری مزمن در نتیجه حمله سیستم ایمنی خودی به سلول های عصبی مغز و نخاع است. اسکلروزیس به معنای scarring می باشد. این کلمه به معنای بافت حاصل پس از زخم است و مبتلایان به این بیماری در پاسخ به صدمه در پوشش میلینی نورون های خود در چندین محل چنین بافتی را نشان می دهند که کار انتقال پیام عصبی را با دشواری رو به رو می کند.
اولین گزارش MS دقیق مشخص نیست ولی با مطالعه نشانه های ثبت شده در تاریخ پزشکی می توان ردپای آن را در پاریس یافت! جایی که دکتر جین مارتین (Jens martin charcot) ، پدر علم نورولوژی، در ۱۸۳۸ ضعف، اختلال بینایی و تکلمی را برای زنی جوان ثبت کرده است. او همچنین پس از مرگ آن زن به علت بیماری با تشریح مغزش پلاک هایی از بافت اسکار را یافته بود.
از علائم معمول MS می توان به خستگی، بی حسی و عدم تعادل در راه رفتن اشاره کرد ولی بسته به محلی در سیستم عصبی مرکزی که آسیب دیده علائم مختلفی می تواند ظاهر شود؛ از جمله وقتی به سلول های اپتیک (بینایی) آسیب وارد شود اختلالات بینایی نیز به وجود می آید. این اختلال با التهاب، درد چشم و مشکل در تشخیص رنگ خود را نشان می دهد و در ۵۰ درصد مبتلایان وجود دارد. اگرچه مشکل بینایی اغلب پس از یک دوره گذرا حل می شود ولی معمولا اولین نشانه MS است.
سردرگمی، گفتار مبهم و ضعف عضلانی از علائم دیگر MS هستند ولی می توانند نشانه های سکته مغزی (stroke) نیز باشند. بیماری با این علائم باید هرچه سریع تر مورد عکس برداری قرار بگیرد تا موضوع مشخص شود؛ چون کار هایی که می توان در ساعات اولیه یک سکته مغزی انجام داد در بهبود آن در آینده بسیار موثر است. همچنین در MRI چند بافت scar برای بیماران MS نشان داده می شود.
علت این بیماری هنوز مشخص نیست ولی محققان رابطه معناداری بین دور بودن از خط استوا و ابتلا به این بیماری یافته اند که دخالت کمبود ویتامین D در این بیماری را تقویت می کند ولی هنوز تحقیقات ادامه دارد. همچنین زیاد ربطی به جنسیت و نژاد ندارد ولی معمولا در زنان دو برابر مردان است و بیشترین آمار را قفقازی ها دارند.
پیشرفت این بیماری چند حالت را نشان می دهد که به ترتیب فراوانی عبارتند از:
- پس از حملات حاد اولیه رو به بهبود می گذارد
- کم کم ولی به طور مداوم بدتر می شود
- ابتدا علائم حالت اول را نشان می دهد ولی بعد حال بیمار به تدریج بدتر می شود
- حالت دوم را دارند ولی گاهی علائمی از بهبودی نشان می دهند
دارو یا درمان قطعی برای MS وجود ندارد ولی برای کنترول علائم آن از دارو های مختلفی مثل کورتیکوستروئید ها استفاده می شود، پر فروش ترین دارو برای این بیماری بر اساس گزارش شرکت های ارائه دهنده در ۲۰۱۳ داروی Copaxone است. مکانیسم عمل آن کاملا مشخص نیست ولی عقیده بر آن است که دقیقا مسیر آسیب ایمنی نورون های آسیب دیده درMS را سرکوب می کند.
زنان مبتلا به MS می توانند بدون خطر حاملگی را پشت سر بگذارند و بلکه سطح بالای هورمون ها در این دوران می تواند نوعی سرکوب سیستم ایمنی و بهبود نسبی نیز باشد
با تمام اثراتی که MS روی زندگی بیمارانش می گذارد، در اکثر موارد این افراد می توانند با فراگیری مهارت هایی به زندگی عادی خود ادامه دهند.
- منابع:
- webmd
- nationalmssociety
- genengnews
