راش پروانه ای یا مالار یک ضایعه قرمز یا بنفش است که در صورت ایجاد میشود و ظاهر پروانه ای شکل دارد. این راش روی گونه‌ها تا پل بینی را می‌پوشاند و بقیه صورت را درگیر نمی‌کند. راش میتواند مسطح یا برجسته باشد.
راش پروانه ای میتواند همراه با هر بیماری و وضعیتی مانند آفتاب سوختگی تا لوپوس ایجاد شود. این راش بیششتر در افراد دارای روزاسه دیده میشود.
این وضعیت ممکن است با پوسته پوسته شدن یا همراه خارش باشد ولی ورم و تاول ندارد.همچنین ممکن است دردناک شوند.
نور خورشید باعث ایجاد این راش میشود. اگر بدن شما به نور خورشید حساس باشد، این بثورات ممکن است در سایر قسمت‌های بدن که در معرض نور خورشید هستند نیز ایجاد شود. این راش ها ایجاد شده و از بین می‌روند و ممکن است این اتفاق تکرار شود و روزها یا هفته ها طول بکشد.
علت ایجاد راش پروانه ای
- روزاسه که آکنه بزرگسالان هم نامیده میشود. راش روزاسه (روزاسه آ) با جوش و بزرگ شدگی رگ‌ها مشخص میشود.
- لوپوس. یک بیماری نادر با علائم متغیر که ممکن است منجر به ایجاد انواع دیگر راش‌ها شود.
- درماتیت سبورئیک. در این وضعیت، راش در صورت و در قسمت‌های دیگر ایجاد میشود. و باعث پوسته پوسته شدن پوست بدن و سر میشود.
- حساسیت به نور. اگر به نور خورشید حساسیت دارید یا در معرض نور شدید هستید، ممکن است دچار آفتاب سوختگی شوید که شبیه راش پروانه‌ای بنظر می‌رسد.
- اریزیپلاس. توسط باکتری استرپتوکوکوس ایجاد میشود. و منجر به راش پروانه ای دردناک میشود. همچنین ممکن است گوش را نیز درگیر کند.
- سلولیت. نوعی عفونت باکتریایی است که لایه‌های عمیق پوست را درگیر می‌کند.
- بیماری لایم. این بیماری علاوه بر راش، در نتیجه نوع دیگری از عفونت باکتریایی، ممکن است علائم آنفولانزا، درد مفصلی و مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.
- سندرم بلوم. این اختلال ارثی کروموزومی علائم چندگانه‌ی اضافه‌ای مانند تغییرات پیگمنتاسیون پوست و ناتوانی ذهنی خفیف ایجاد کند.
- درماتومیوسیت. این اختلال بافت همبند، ممکن است منجر به التهاب پوست شود.
- هموسیستینوری. علاوه بر راش پروانه ای، این اختلال ژنتیکی ممکن است منجر به مشکلات بینایی و ناتوانی ذهنی شود.
روزاسه و راش پروانه ای
شایعترین علت ایجاد راش پروانه ای، روزاسه است. همچنین این حالت در بین جمعیت‌ها بسیار شایع است. حدود ۱۶ میلیون آمریکایی مبتلا به روزاسه هستند.
راش‌ها معمولا توسط موارد زیر ایجاد می‌شوند:
- استرس
- غذاهای تند
- نوشیدنی‌های داغ
- الکل
حالت‌های زیر را ممکن است همراه روزاسه داشته باشید:
- قرمزی که به پیشانی و چانه شما سرایت می‌کند.
- وریدهای عنکبوتی شکسته و پخش شده ی قابل مشاهده در صورت
- لکه‌های برجسته‌ای روی پوست صورت که پلاک نامیده می‌شوند.
- ضخیم شدن پوست روی بینی یا چانه
- جوش‌های پوستی
- قرمز و تحریک شدن چشم‌ها
علت ایجاد روزاسه ناشاخته است. دانشمندان درحال بررسی عوامل احتمالی زیر هستند:
- واکنش سیستم ایمنی
- عفونت روده
- کنه پوستی
- پروتئین کاتلسیدین پوست
راش پروانه ای و لوپوس
حدود ۶۶ درصد افراد مبتلا به لوپوس، به یک بیماری پوستی مبتلا می‌شوند. راش پروانه ای در ۵۰ تا ۶۰ درصد افراد مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک وجود دارد که با نام لوپوس جلدی حاد نیز شناخته میشود. لوپوس یک بیماری معمولا نادر است و احتمالا به دلیل پیچیدگی آن تشخیص داده نمی‌شود.
انواع دیگربیماری لوپوس پوستی شامل:
- لوپوس دیسکوئید. که سبب ایجاد زخم گرد و دیسک مانند با لبه برجسته در صورت و پوست سر میشود.
- لوپوس جلدی حاد. که به صورت ضایعات قرمز پوسته پوسته با لبه قرمز و یا لزیون‌های حلقه ای شکل قرمز ظاهر میشود.
- کلسینوزیس . تجمع رسوبات کلسیم در زیر پوست است که ممکن است به صورت مایع سفید رنگی نشت کند.
- ضایعات پوستی واسکولیت. که باعث ایجاد نقاط و لکه‌های قرمزوبنفش کوچک روی پوست میشود.
راش پروانه ای میتواند علل مختلفی داشته باشد. و براحتی نمیتوان گفت که وجود این راش مربوط به بیماری لوپوس است. لوپوس یک بیماری پیچیده است که در هر فرد به صورت متفاوتی بروز پیدا می‌کند. علائم ممکن است به آرامی و یا ناگهان شروع شود. شدت علائم نیز متغیر است.
علائم دیگر شامل:
- انواع مختلف راش‌ها
- زخم در دهان، پوست سر و بینی
- حساسیت پوست به نور
- آرتروز در دو یا چند مفصل
- التهاب ریه و قلب
- مشکلات کلیه
- مشکلات عصبی
- نتیجه آزمایش غیر نرمال
- اختلال در سیستم عصبی
- تب
داشتن تعدادی از این علائم به معنای ابتلا به لوپوس نیست.
تشخیص راش پروانه ای
تشخیص راش پروانه ای میتواند یک مسئله‌ی چالش برانگیز باشد چون علل مختلفی برای آن وجود دارد. پزشک از شما سابقه پزشکی شمارا میپرسد و تمام علائم شما را بررسی می‌کند تا سایر احتمالات را رد کند.
اگر پزشک شما به لوپوس یا بیماری ژنتیکی دیگری مشکوک باشد، آزمایش خون و ادرار را برای شما تجویز می‌کند.
آزمایش‌های تخصصی برای لوپوس بدنبال یافتن حالت‌های زیر هستند:
- کاهش تعداد گلبول سفید، کاهش تعداد پلاکت‌ها و یا کاهش گلبول‌های قرمز که به آن آنمی می‌گویند.
- آنتی بادی‌های ضد هسته ای که میتواند نشانه احتمالی ابتلا به لوپوس باشد.
- سطح آنتی بادی برعلیه DNA دو رشته ای و گلبول قرمز
- سطح آنتی بادی‌های خودایمنی دیگر
- سطح پروتئین‌هایی که عملکرد ایمنی دارند.
- آسیب کلیه، کبد و شش‌ها از التهاب و عفونت
- آسیب قلبی
ممکن است همچنین به تصویر برداری X_Ray قفسه سینه و اکوکاردیوگرام برای یافتن آسیب قلبی نیاز داشته باشیم. تشخیص لوپوس به به نتیجه آزمایش‌های زیادی بستگی دارد و فقط براساس یک مارکر نمیتوان تصمیم گرفت.
درمان راش پروانه ای
درمان راش پروانه ای به شدت راش و علت احتمالی آن بستگی دارد. از آنجا که نور خورشید عموما باعث ایجاد راش پروانه ای میشود، اولین قدم برای درمان این است که مواجهه خود را با نور خورشید کم کرده و از ضد آفتاب با SPF دارای درجه ۳۰ یا بالاتر استفاده کنید. اگر مجبور هستید زیر نور آفتاب باشید، کلاه، عینک آفتابی و لباس‌های محافظت کننده را هم علاوه بر ضد آفتاب استفاده کنید.
درمانهای دیگر به دلیل ایجاد کننده راش پروانه ای بستگی دارد:
روزاسه
درمان راش پروانه ای ناشی از روزاسه شامل آنتی بیوتیک‌ها، کرم‌های مخصوص برای بهبود و ترمیم پوست و درمانهای لیزری و نوری است.
عفونت باکتریایی
اگر شما عفونت باکتریایی دارید، یک آنتی بیوتیک موضعی برای شما تجویز خواهد شد. برای عفونت باکتریایی سیستمیک_ عفونتی که کل بدن را درگیر می‌کند_ ممکن است شما به آنتی بیوتیک خوراکی یا تزریقی نیاز پیدا کنید.
لوپوس
درمان راش پروانه ای ناشی از لوپوس به شدت علائم شما بستگی دارد. پزشک شما ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- کرم‌های استروئیدی برای راش
- تعدیل کننده‌های موضعی سیستم ایمنی مانند پماد تاکرولیموس (Protopic)
- داروهای غیر استروئیدی برای کمک به رفع التهاب
- داروهای ضد مالاریایی مانند هیدروکسی کلروکین(Plaquenil)، که التهاب را سرکوب می‌کند.
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، در موارد شدید، برای درمان راش و جلوگیری از عود مجدد
- تالیدوماید(Thalomid) برای درمان راش‌های ناشی از لوپوس که به درمانهای دیگر جواب نمی‌دهند.
درمانهای خانگی
شما میتوانید برای راحت نگه داشتن پوست خود هنگام بهبودی موارد زیر را انجام دهید:
- صورت خود را با یک صابون ملایم و بدون عطر بشویید.
- مقدار کمی روغن ملایم، کره کاکائو، جوش شیرین و یا ژل آلوئه ورا را به راش‌ها بمالید تا پوست تسکین یابد.
خلاصه
راش پروانه ای میتواند علل مختلفی از آفتاب سوختگی تا بیماری‌های مزمن داشته باشد.
راش‌های ایجاد شده بوسیله عفونت باکتریایی میتوانند درمان شوند. اما از سوی دیگر بیماری‌های روزاسه و لوپوس فرم مزمن دارند. برای همین فعلا قابل درمان نیستند. راش ایجاد شده بوسیله اینها با درمان بهبود می‌یابد اما میتواند دوباره عود کند.
اگر دچار راش پروانه‌ای شده اید با پزشک خود صحبت کنید تا دلایل اصلی ایجاد بیماری را مشخص و درمان صحیح برای وضعیت شمارا شروع کند.
