اعتیاد غذایی زمانی رخ می‌دهد که میل به خوردن غذا فوق‌العاده زیاد و غیرقابل کنترل شود، که ممکن است پاسخی به احساساتی مانند استرس، ناراحتی یا عصبانیت باشد. اگر احساس می‌کنید جزو این دسته هستید پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
بدن انسان برای عملکرد طبیعی خود نیاز به غذا دارد، اما اعتیاد غذایی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به غذاهای خاصی وابسته شود. این مواد غذایی معمولا جزو مواد مضر هستند مانند چیپس، آبنبات و شکلات، نان سفید و …
محتویات این مقاله:
۱. اعتیاد غذایی چیست؟
۲. کدام مواد غذایی با اعتیاد غذایی در ارتباطند؟
۳. علائم و نشانه های اعتیاد غذایی
۴. روش درمان و مدیریت
۵. زمان مناسب مراجعه به پزشک
اعتیاد غذایی چیست؟
اعتیاد غذایی ارتباط نزدیکی با اختلالات غذایی مانند “استفراغ های خودآگاه”، “اضافه وزن” و “مشکلات هضم و بلع” دارد. یک تئوری بیان می‌کند که اشخاص میتوانند وابستگی غذایی به مواد غذایی خاصی داشته باشند که مانند نوع اعتیاد به الکل و یا سیگار باشد.
خوردن غذا باعث آزاد شدن برخی مواد شیمیایی مانند دوپامین در مغز می‌شود که به عنوان یک پاداش برای بدن عمل می‌کند و موجب ایجاد حس‌های لذت‌بخش در شخص می‌شود. هم‌چنین موجب ایجاد نوعی حس رهایی از پریشانی نیز می‌شود.
برخی دانشمندان هنوز روی این مسئله که آیا اعتیاد غذایی نیز مانند اعتیاد به سیگار و الکل است به اطمینان نرسیده‌اند. از نظر آن‌ها عبارت “اعتیاد غذایی” گمراه کننده است زیرا که مواد سازندأ این غذاها اعتیادآورند نه صرفاٌ خود غذا.
اعتیاد در دو دسته اصلی تقسیم بندی می‌شود: اعتیاد به یک ماده مانند دارو و اعتیاد به یک رفتار مشخص مثل پرخوری.
تخمین زده می‌شود حدود ۳۵ درصد بزرگسالان در آمریکا مبتلا به چاقی‌اند. اگرچه اعتیاد غذایی گاهی اوقات با چاقی در ارتباط است با این حال افراد چاق حدود یک سوم افراد دارای اعتیاد غذایی را تشکیل می‌دهند.
اعتیاد غذایی می‌تواند با چاقی در ارتباط باشد ولی علت اصلی چاقی نیست به طوری که حدود ۱۰ درصد افراد با اعتیاد غذایی وزنی کم یا معمولی داشتند نه اضافه وزن و چاقی مفرط.
کدام خوراکی ها با اعتیاد‌غذایی در ارتباطند؟
عموماٌ غذاهای دارای شکر، چربی یا نشاسته بیشتر جزو این دسته‌اند.
“مقیاس اعتیاد غذایی ییل” یک پرسش‌نامه برای فهم بهتر اعتیاد غذایی تهیه کرده است که بیشتر حاوی مواد غذایی مشکل سازند:
- چیپس
- سیب‌زمینی سرخ شده
- آبنبات و شکلات
- شیرینی و کلوچه‌جات
- نان سفید
- ماکارونی
- بستنی
نشانه های اعتیاد غذایی
علائم اعتیاد غذایی میتوانند جسمی، روحی یا اجتماعی باشند شامل:
- اشتیاق شدید به غذا خوردن
- صرف قسمت عمدۀ وقت خود به غذا
- احساس سرمستی و خوشی حین خوردن غذا
- تلاش های بی‌وقفه برای کنار گذاشتن این عادت که منجر به شکست می‌شوند
- از دست دادن کنترل بر روی این که چه مدت، چه قدر و چه زمانی غذا باید خورد
- احساس شکست در روابط خانوادگی، فردی، اقتصادی
- نیاز به خوردن غذا برای تخلیه احساسات
- تنهایی و یواشکی خوردن غذا برای عدم جلب توجه
- خوردن به هنگام ناراحتی جسمی یا درد
بعد از خوردن نیز فرد درگیر با احساسات منفی مانند:
- خجالت
- احساس گناه
- ناراحتی
- از دست دادن اعتماد‌به‌نفس
می شود.
اعتیاد غذایی می تواند موجب ایجاد پاسخ‌های فیزیکی مانند:
- محرومیت غذایی به خود دادن
- ورزش‌های سخت و سنگین
- بالا آوردن عمدی و خودآگاه غذا
درمان و مدیریت
درمان اعتیاد غذایی نیازمند مخاطب قراردادن نیاز‌های احساسی، جسمی و روان‌شناختی فرد می‌باشد.
روش‌های درمان بیشتر بر روی از بین‌بردن عادت پرخوری مزمن تاکید می‌کند. هدف، تعویض عادت‌های بد غذایی با عادات خوب و شناسایی مشکلاتی مانند افسردگی یا استرس می‌باشد.
درمان های یافت شده:
- درمان رفتاری شناختی (CBT) که هدف آن شناسایی و تغییر الگو‌ها و ایجاد راه‌های جدید مقابله با اعتیاد غذایی است. CBT می‌تواند به صورت فردی یا گروهی صورت بگیرد.
- دارودرمانی که برای کاهش افسردگی و استرس به کار می‌رود.
- درمان با راه حل‌یابی که با یافتن راه حل هایی برای قسمت های خاص زندگی شخص که موجب استرس و پرخوری شده است همراه است.
- آسیب‌شناسی که برای شناخت این آسیب و کنار آمدن فرد با این پرخوری در ارتباط است.
- مشاوره غذایی و رژیم غذایی سالم جهت انتخاب وعده های غذایی سالم‌تر.
هم چنین بعضی تغییرات در سبک زندگی می‌تواند اعتیاد غذایی را مدیریت کند مانند:
- جایگزین کردن غذاهای کنسرو شده و شیرین‌کننده‌ها با جایگزین‌های مقوی.
- حذف کافئین
- از بین بردن حس اشتیاق در بازه های ۲ تا ۵ روزه
- خوردن سه وعده غذایی متعادل در روز
- نوشیدن آب به مقدار کافی
- نشستن پشت میز و آرام جویدن غذا و تمرکز روی غذا
- آماده کردن لیستی از مواد غذایی سالم هنگام رفتن به سوپرمارکت
- تهیه کردن وعده های غذایی در خانه
- ورزش به طور متناوب و دائم
- دریافت خواب کافی
- کم کردن استرس اجتماعی و محل کار در خود
زمان مناسب مراجعه به پزشک
هر فردی که حس می‌کند که غذا خوردنش از کنترل خارج شده است، یا برای رسیدن به وزن مناسب نیاز به کمک پزشک دارد باید با پزشک خود در ارتباط باشد. پزشک می‌تواند روش‌های موثر برای خوردن غذاهای سالم، کم کردن وزن و ورزش پیشنهاد دهد.
یک تراپیست هم‌چنین می‌تواند روش‌ها و مکانیسم‌های جدید برای ایجاد یک رابطه مثبت با غذا پیشنهاد دهد.
