کاسه‌ای پر از بروکلی بخار‌پز‌شده! یا می‌گویید “به به!” و یا به دنبال چیز‌برگر با پنیر دوبل خواهید رفت! با این حال، این را می‌دانید که بروکلی برای سلامت‌تان بهتر است؛ به خصوص اگر پنیری به همراه نداشته باشد. ولی چقدر خوب؟ آیا این غذا واقعاً می‌تواند در پیشگیری از سرطان و سایر بیماری‌ها موثر باشد؟
جواب مثبت است! بعضی از مواد غذایی از بروز برخی بیماری‌ها جلوگیری می‌کنند، اما هنوز هیچ‌کس نتوانسته ادعا کند که یک ماده‌ی غذایی معین مانع ابتلا به یک بیماری خاص می‌شود. مطالعات پرشماری در این باره انجام گرفته که نشان می‌دهد مصرف میوه‌ها و سبزیجات مختلف، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و حتی سرطان را کاهش می‌دهد. در واقع، محققان بیشتر عدم مصرف غذا‌های نا‌سالم را توصیه می‌کنند، مثل گوشت فرآوری شده، غذا‌های پر‌نمک، نوشیدنی‌های قندی و گوشت قرمز.
آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد فیتوشیمیایی
آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین C، لیکوپن و بتاکاروتن که در اغلب میوه‌ها و سبزیجات از جمله بروکلی، سیر و هویج وجود دارد، در پیشگیری از سرطان تأثیر به سزایی دارند. طبق بررسی‌های صورت گرفته توسط دکتر جد فیلی (Jed W. Fahely) از دانشگاه جانز هاپکینز، مواد فیتوشیمیایی، علاوه بر این که از سلول‌ها در برابر ترکیبات سمی و خطرناک موجود در غذا محافظت می‌کنند، مانع بروز موتاسیون می‌شوند. به گفته‌ی دکتر Wendy Wahnefried از مرکز کنترل سرطان، رژیم ضد سرطان رژیم خاصی نبوده و شامل همان غذا‌های سالمی است که باید در طول روز مصرف شود. وزن هم تا حد زیادی در ابتلا به سرطان نقش دارد، به طوری که چاقی ریسک سرطان‌های مری، کولون، رحم و تخمدان را افزایش می‌دهد.
مقالۀ مرتبط: ۱۰ راهکار برای پیشگیری از بروز سرطان
سیر؛ بد بو، ولی سالم
سولفور موجود در سیر که باعث بوی بد می‌شود، همان ماده‌ای است که DNA سلول را تعمیر کرده، مواد سرطان‌زا را از بین برده و سلول‌های سرطانی را نابود می‌کند. هم چنین، سیر با داشتن خاصیت آنتی‌بیوتیکی، هلیکوباکتر پیلوری موجود در معده‌ی انسان را که باعث زخم معده و سرطان مری می‌شود، از بین می‌برد. بهتر است سیر را ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از مصرف، خرد کنید تا آنزیم‌های آن فعال شده و ترکیبات سولفوردار آزاد شود. پزشکان مصرف یک حبه سیر را به طور روزانه توصیه می‌کنند.
کلم بروکلی، منبع مواد فیتوشیمیایی
کلم بروکلی و سایر صیفی‌جات مثل کاهو، کلم و گل کلم غنی از مواد فیتوشیمیایی به نام گلوکوزینولات هستند که آنزیم‌های محافظتی آن‌ها در اثر جویدن آزاد می‌شود. این آنزیم‌های محافظتی در روده‌ی انسان هم وجود دارند که در اثر برخورد با سبزیجات خام فعال می‌شوند. یکی از این آنزیم‌های محافظتی، سولفوروفان (Sulforophane) می‌باشد که علاوه بر زدودن سم ناشی از سیگار و سایر مواد آلوده‌کننده‌ی محیطی، اثرات هلیکوباکتر پیلوری را هم خنثی می‌کند. طبق مطالعات انجام شده توسط سازمان جهانی تحقیقات سرطان، کلم بروکلی به تنهایی از بروز سرطان پروستات، ریه، روده، مثانه، سینه، کبد، سر و دهان، مری و معده جلوگیری می‌کند.
گوجه‌فرنگی؛ سلاحی در برابر سرطان پروستات
رنگ قرمز گوجه‌فرنگی به خاطر وجود آنتی‌اکسیدانی قوی بنام لیکوپن (Lycopene) می‌باشد که به گفته‌ی محققان تا حد چشم‌گیری از سرطان پروستات و بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کند. لیکوپن رشد سلول‌های سرطانی را در ریه و اندومتر رحم مختل کرده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. لیکوپن گوجه‌فرنگی در حالت پخته یا فراوری شده به بیشترین مقدار در دسترس سلول‌های بدن قرار می‌گیرد. هندوانه، گریپ فروت، فلفل دلمه‌ای قرمز و توت فرنگی نیز حاوی مقدار زیادی لیکوپن هستند. تمشک و توت فرنگی دارای ویتامین C و الاژیک اسید (Ellagic Acid) می‌باشد که نقش آنتی اکسیدانی دارند. فلاونوئید (Flavonoid) موجود در تمشک، بلوبری و کرن‌بری، آنزیم تخریب کننده‌ی DNA را در سرطان ریه غیر‌فعال می‌کند. بلوبری هم‌چنین دارای آنتی‌اکسیدان با خاصیت ضد التهابی بنام آنتوسیانین (Anthocyanin) است.
مقاله‌ی مرتبط: منابع آنتی اکسیدان
هویج؛ منبع غنی بتاکاروتن
هویج سرشار از مواد ضد سرطان است. بتاکاروتن موجود در آن، غشای سلول را در برابر آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند. هویج با داشتن انواع ویتامین‌ها و مواد فیتوشیمیایی در پیشگیری از سرطان سینه، دهان، حلق و حنجره، مری و معده نقش دارد. نتیجه‌ی برخی مطالعات نشان می‌دهد که هویج می‌تواند از بروز سرطان سرویکس توسط ویروس HPV (یا Human Papilloma Virus) جلوگیری کند. اثرات ضد التهابی هویج هم به دلیل وجود فالکارینول (Falcarinol) می‌باشد.
اسفناج؛ منبع غنی کاروتنوئید
اسفناج دارای مقادیر زیادی از کاروتنوئید‌ها نظیر لوتئین (Lutein) و زآگزانتین (Zeaxanthin) است که علاوه بر تقویت چشم، رادیکال‌های آزاد را از بین برده و در پیشگیری از سرطان مری، معده، تخمدان، کولورکتال، رحم و ریه موثر است. اسفناج وسایر سبزیجاتی که رنگ سبز تیره دارند، حاوی فولات می‌باشند که در بازسازی DNA و ساخت سلول‌های جدید نقش اساسی دارد. زنانی که در سنین باروری هستند، بهتر است برای جلوگیری از نقص لوله‌های عصبی در جنین، فولات مصرف کنند. پختن بیش از حد اسفناج، مواد مغذی آن را از بین می‌برد، لذا بهتر است به صورت خام یا بخارپز مصرف شود. ترکیب اسفناج، سیر، کلم، کاهو و روغن زیتون، بهترین سالاد ممکن برای پیشگیری از سرطان می‌باشد!
مقاله‌ی مرتبط: آسپرین؛ داروی جدید پیشگیری از سرطان؟!
غلات سبوس‌دار
غلات سبوس‌دار به اندازه‌ی میوه‌ها و سبزیجات دارای فیبر هستند. اما چیزی که این مواد غذایی را از سایرین متمایز می‌کند، وجود لیگنان (Lignan) و ساپونین (Saponin) است. لیگنان به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل کرده و ساپونین از تقسیم سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. امروزه طبق دستور Federal Nutrition Guideline، بیشتر از نصف غلات تولید شده مثل برنج، چیپس و غذای کودک باید سبوس‌دار باشد. نان گندمی، نانی است که اغلب با نام نان سبوس‌دار به مردم عرضه می‌شود، در حالی که نان گندمی یک نان فرآوری شده است نه سبوس‌دار. مصرف غلات سبوس‌دار با دانه‌های کنجد یا کتان، لوتئین بیشتری را به بدن می‌رساند.
